[size=16]
Nisy nahita tokoa ve ny taolan'i Jesoa Kristy ?[/size]
T@ 2007, namokatra horonan-tsary i
James Cameron, izay namokatra ny sarimihetsika
Titanic, sy ilay mpanatontosa jiosy
Simcha Jacobovici, izay milaza fa nahita ny fasana nandevenan'i
Jesoa Kristy miaraka @ taolany tany Talpiot, akaikin'i Jerosalema. Nitanisa porofo koa izy ireo fa nanan-janaka t@
Maria Magdalena i
Jesoa.
Raha ny fasana sy ny taolan'i
Jesoa Kristy tokoa no hitan'izy ireo dia fiheveran-diso no nifotoran'ny tantaran'ny finoana kristiana, finoana izay milaza fa nitsangana t@ maty ara-batana i
Jesoa Kristy, nahita
Azy ho velona ny olona 500 mahery, nampianatra ny mpianany mandritry ny 40 andro
Izy ary niakatra tany an-danitra avy eo.
Kanefa tsy zava-baovao ny famoromporonana arira handiso an'izay filazan'ny finoana kristiana izay (efa nisy ny Code Da Vinci), ka aleo aloha isika hanjohy ny zava-misy eo ambadiky ny filazan'i
Jacobovici.
[size=16]
Ny zava-misy :[/size]
1. T@ 1980, nahitàna boatin-taolana (ossuaires) vita @ vaton-dakire izay nodatiana ho t@ taon-100 voalohany ny fasana 1 izay nohadiana tany Talpiot.
2. Nahitàna anarana 6 izay mitovy na mifandraika @ anaran'ny mpiray tampo na mpianatr'i
Jesoa ilay fasana :
-
Jesoa zanak'i
Josefa
-
Maria
-
Mariamene e Mara
-
Matio
-
Jôsefa
-
Joda zanak'i
Jesoa
3. Milaza i
Jacobovici fa tsy iza fa i
Maria Magdalena ilay
Mariamene e Mara, ary zanak'izy ro2 ilay
Joda.
4. Hita t@ fandinihana ny ADN avy t@ boatin-taolan'i
Jesoa sy
Mariamene e Mara fa tsy mpiray tampo izy 2 ka mifanandrify @ nanambadian'izy ro2 sy nananany zanaka izay.
[size=16]
Fakàna toky[/size]
Inona izany no ankevikevin'ny maha-fasan'i
Jesoa Kristy an'ilay fasana ? Milaza i
Cameron sy
Jacobovici fa 1 no ho 600 ny ankevikevin'ilay fasana ho fasan'olon-kafa ankoatran'i
Jesoa Kristy sy ny fianakaviany. Kanefa maro ny manam-pahaizana izay manahy momba ny petra-kevitra namoahan'izy ireo ny heviny :
1. Marina fa fasana t@ taon-100 voalohany no nahitàna an'ireo boatin-taolana ireo. Kanefa nahitàna fasana aman'arivony mitovy @ ny tanànan'i Jerosalema sy ny manodidina. Sady @'izay nampiasaina matetika hirakitra ny taolan'olona maro ny boatin-taolana. Milaza ny Dr
Craig Evans, izay manana diplôma doctorat ary nanoratra ny boky "
Jesus and the Ossuaries" fa nisy ny taolan'olona 35 samihafa ilay fasana, ary ny an-tsasany no avy @ boatin-taolana. Nanamarika koa izy fa nisy olona maro be nitondra ADN avy ivelany be dia be ilay fasana rehefa nohadiana.
2. Mba mitombina ihany ve ny famakian'i
Cameron sy
Jacobovici ny anarana @ fasana ? Tsia, hoy ny manam-pahaizana maro. Nosoratana t@ teny Aramiana ny sasany, nosoratana t@ teny Hebreo ny sasany ary ny 1 dia nosoratana t@ teny Grika. Midika izany fa tsy mitovy ny vanim-potoana nametrahana azy ireo.anatin'ny fasana. Mety tsy
Jesoa akory ary no voasoratra @ boatin-taolana. Tsy naharesy lahatra an'i
Evans ny fandinihany an'ilay boatin-taolana. Tsy resy lahatra koa i
Stephen Pfann, izay manam-pahaizana ara-Baiboly miasa @ Oniversiten'ny Tany Masina any Jerosalema, fa tsy voavaky vilana ilay anarana izay lazaina ho
Jesoa @ boatin-taolana. Milaza izy fa
Hanun angamba ilay izy fa tsy
Jesoa. Malaza ho sarotra vakiana ny soratra semitika fahagola.
Tsara marihina koa fa fahita matetika dia matetika ny anaran'i
Jesoa sy
Maria ary
Jôsefa t@ taon-100 voalohany. 25%-n'ny vehivavy t@ fotoan'andron'i
Jesoa Kristy no niantso hoe
Maria. Be dia be koa ny lehilahy nitondra ny anarana hoe
Jôsefa. Ny 1/10 koa no niantso hoe
Jesoa. Manamarika i Evans fa 100 eo ho eo ny isan'ny fasana hita tany Jerosalema izay ahitàna ny anarana hoe
Jesoa ary 200 no misy ny anarana hoe
Jôsefa. Voa mainka betsaka ny fasana misy ny anarana hoe
Maria.
Anarana fahita matetika t@ fotoan'andronyizany ny anarana @ fasana any Talpiot, fa t@ 1996 voa namoaka horonan-tsary mandroso ny soso-kevitra fa rehefa zohina ny fifanandrifiany dia mety fasam-pianakavian'i
Jesoa Kristy ilay izy. Tsy notazomin'ny manam-pahaizana anefa ny hevitra.
Richard Bauckham, manam-pahaizana momba ny Testamenta Vaovao:
The names with Biblical resonance are so common that even when you run the probabilities on the group, the odds of it being the famous Jesus’family are very low.
3. Ny @
Maria Magdalena ihany no tena ifotoran'ny ankevikevitra statistika momba ny "fasam-pianakavian'i
Jesoa Kristy". Kanefa tsy miombon-kevitra @ filazan'i
Cameron sy
Jacobovici hoe
Maria Magdalena ilay
Mariamene e Mara ny manam-pahaizana. Tsy voatohan'ny zava-misy ny famoahan-kevitr'izy 2 lahy.
Richard Bauckham:
The first use of ‘Mariamene’ for Magdalene dates to a scholar who was born in 185, suggesting that Magdalene wouldn’t have been called that at her death.
Nikarama an'i
Andrey Feuerverger i
Cameron sy
Jacobovici mba hanohana ny heviny, kanefa nifototra t@ petra-kevitra izay heverin'ny ankamaroan'ny manam-pahaizana ho tsy mitombina ny statistika navoakany. Na dia i
Feuerverger aza dia niaiky fa i
Jacobovici ihany no nanome azy ny petra-kevitra niaingany ary niaiky koa fa mifototra @ maha-
Maria Magdalena an'i
Mariamene e Mara ny valin'ny kajiny hoe 1 no ho 600 ny ankevikevitra.
Andrey Feuerverger:
I did permit the number one in 600 to be used in the film—I’m prepared to stand behind that
but on the understanding that these numbers were calculated based on assumptions that I was asked to use.
Kanefa ny analyzy statistikan'ny ankevikevitra nataon'i Dr. Randy Ingermanson dia nahitany fa latsaky ny 1 no ho 10 000 ny ankevikevin'ny maha-fasan'i
Jesoa avy any Nazareta an'ilay izy.
4. Mety milaza ny sasany hoe ahoana ny momba ny ADN ? Tsy manaporofo ve ilay izy fa fasan'i
Jesoa Kristy ilay fasana ? Andeha ary isika hijery akaikikaiky ny zavatra norefesina t@ fandinihina ny ADN. Nakàna sombintsombiny (tsy nisy taolana azo dinihina teo) ny boatin-taolana izay nolazain'i
Jacobovici fa an'i
Jesoa sy
Mariamene ary nodinihina ny ADN mitochondrial (izay lovaintsika avy @ renintsika). Tsy nifandraika izy 2, ka nohon'izay dia tsy mitovy ny reniny. Nohon'izay tonga dia nieritreritra i
Jacobovici fa mpivady izy 2, na dia tsy voatery mitombina aza ilay tsoa-kevitra.
Izay no nahatonga an'i
Bauckham tsy ho taitra. Mba hita niaraka tao anatin'ny fasana 1 ireto anarana 2 ireto dia nipoitra @'izay ny tsahotsaho hoe nivady izy 2 dia milevina eo. Kanefa maro ny manam-pahaizana izay mino fa nanasivana ny zava-misy mba hamorona teôria fôpla i
Cameron sy
Jacobovici.
Torak'izay koa, maro ny fanontaniana tokony valiana alohan'ny anekena teôria izay manohitra ny fikarohana ara-tantara nataon'ny manam-pahaizana mandritry ny taon-100 maro.
[size=16]
Raha fasan'i Jesoa Kristy tokoa io dia...[/size]
1. Nahoana no tsy nitanisa manam-pahaizana tsy miombon-kevitra @ tsoa-keviny i
Cameron sy
Jacobovici ? Nandefa horonan-tsary fohy mikasika an'ity lohahevitra ity indrindra izao ny BBC t@ 1996 ary nisy arkeôlôga nanohitra ny heviny. Manohitra ny heviny ny ankabetsahan'ny arkeôlôga ny tena marina.
2. Fomba t@'izany fotoan'andro izany ny mandevina ny maty @ tanàna niaviany, ka nahoana no lazaina fa milevina any Jerosalema i
Maria sy
Jôsefa fa tsy any Nazareta ?
Joe Zias, mpikaroka momba ny Proche-Orient sady mpahaiolombelona ara-Baiboly:
It has nothing whatsoever to do with Jesus, he was known as Jesus of Nazareth, not Jesus of Jerusalem, and if the family was wealthy enough to afford a tomb, which they probably weren’t, it would have been in Nazareth, not here in Jerusalem.
Lazain'i Zias fa "
dishonest" ny filazan'i
Jacobovici.
3. Nahoana no tsy nasehon'ny mpitondra Jiosy faha8n'i
Jesoa ny fasana ? Nilaza izy ireo fa nangalarin'ny mpianany ny fatiny ary nikaroka azy eran'i Jerosalema. Nohombohany @ hazofijaliana mihitsy i
Jesoa tsy nanan-tsiny nohon'ny fankahalany azy ka raha nahita ny fasany izy ireo dia faly ery.
4. Nahoana no tsy nanambara ny Rômana fa
Jesoa avy any Nazareta tokoa no tao anatin'ny fasana ? Nifehy ny tananan'i Jerosalema 1 manontolo ny tafika rômana ary fantany fa nanjavina t@ fasana nambeniny ny fatiny.
5. Nahoana no tsy misy mpahay tantara jiosy na rômana nivelona t@'izany fotoan'andro izany izay nanoratra momban'ilay fasana na 1 aza ?
6. Nahoana no notanisain'i
Cameron sy
Jacobovici ho porofo ny boatin-taolan'i
Jakôba kanefa efa fantatra ankehitriny fa hosoka ilay izy ?
Mark Philips, izay mpanao gazety miasa ho an'ny Columbia Broadcasting System:
The archeological establishment has lined up to label this claim as bunk. This is the second time The Discovery Channel has been involved in a disputed claim about an ancient tomb.
Ary mandalo fitsaràna nohon'ny hosoka nataony ilay olona ambadiky ny raharaha farany.
Ben Witherington, izay manam-pahaizana momba ny finoana kristiana fahagola:
There are physical reasons to believe it couldn’t have originated in the Talpiot plot.
7. Nahoana kay no niandry ny Paska ho antomotra izay voa namoaka ny boky sy ny horonan-tsary i
Cameron sy
Jacobovici ? Nilaza i
Amos Kloner, ilay arkeôlôga voalohany nizaha ny fasana, fa tsy tomombana mihitsy @ lafiny arkeôlôjika ilay hevitra, fa mampahazo vola be kosa @ TV.
Amos Kloner:
They just want to get money for it
8. Nahoana no vonona hisedra ny fampijaliana sy hanao vy very ny ainy ny mpianatr'i
Jesoa ilazany fa nitsangana t@ maty
Izy raha efa fantany fa lainga izany ?
Darrell Bock, manam-pahaizana momba ny Testamenta Vaovao:
Why would Jesus’ family or followers bury his bones in a family plot and then turn around and preach that he had been physically raised from the dead?
[size=16]
Ny hevitry ny manam-pahaizana[/size]
Stephen Pfann, izay nalaina am-bava t@ horonan-tsary:
I don’t think that Christians are going to buy into this[...] But skeptics, in general, would like to see something that pokes holes into the story that so many people hold dear.[...]How possible is it?[...]On a scale of one through 10 – 10 being completely possible – it’s probably a one, maybe a one and a half.
Nilaza i Osnat Goaz, izay mpitondra tenin'ny ivontoeran'ny fanjakàna Isiraeliana izay misahana ny arkeôlôjia, fa nanaiky ny handefa boatin-taolana 2 tany New York ny Antiquities Authority, fa tsy nisy sisan'olombelona tao anatiny.
Osnat Goaz:
Nanaiky ny handefa ny boatin-taolana izahay, kanefa tsy midika fa miombon-kevitra @ mpanatontosa ny filma izahay.
Nanambara i William G. Dever, izay manam-pahaizana momba ny arkeôlôjia sy haiolombelona tatsinanana ary niara-niasa t@ arkeôlôga israeliana mandritry ny 50 taona ary heverina ho andrarezin'ny arkeôlôjia ara-Baiboly eo anivon'ny manam-pahaizana amerikana, fa efa taona maro no nahafantaran'ny manam-pahaizana ny momba an'ireto boatin-taolana ireto.
William Dever:
The fact that it’s been ignored tells you something[...]It would be amusing if it didn’t mislead so many people.
Raha ny marina dia tsy i
Cameron sy
Jacobovici irery no nilaza fa hita ny fasan'i
Jesoa. Andeha isika hanjohy ny @ olon-kafa izay nitanisa "porofo" t@ boky sy sity.
[size=16]
Ny fitsaran'ny manam-pahaizana[/size]
Sosotra i Jodi Magness, izay arkeôlôga miasa @ Oniversiten'i Caroline Avaratra, satria t@ fivorian'ny mpanao gazety no nataon'izy ireo ny fanambarany fa tsy t@ lahatsoratra ara-tsiansa voazaha.
Jodi Magness:
By going directly to the media, the filmmakers have set it up as if it’s a legitimate academic debate, when the vast majority of scholars who specialize in archaeology of this period have flatly rejected this
Nomarihin'i Magness fa nandevina ny razany anaty fasana voadidy t@ vato mafy ny fianakaviana manankarena t@ andron'i
Jesoa, ary nataony anaty lavaka @ rindrina ny taolana dia avy eo nafindrany tanay boatin-taolana.
Nilaza koa izy fa mahantra ny fianakavian'i
Jesoa ka tao anaty fasana tsotra no nandevenany ny razany.
Jodi Magness:
If Jesus’ family had been wealthy enough to afford a rock-cut tomb, it would have been in Nazareth, not Jerusalem.
Nilaza koa i Magness fa rehefa jerena ny anarana @'ilay fasana dia miharihary fa fasana Jodeana ilay izy fa tsy Galiliana, satria fomban'ny Jiosy ny milaza ny tenany ho "Anona zanak'i Anona" fa tsy "Anona avy any Anananona" tahaky ny fanaon'ny Galiliana tahakan'i
Jesoa.
Jodi Magness:
This whole case is flawed from beginning to end.
Ary miombon-kevitra @'izay tsoa-kevitra izay ny ankabetsahan'ny arkeôlôga.
William Dever:
I’m not a Christian. I’m not a believer. I don’t have a dog in this fight, I just think it’s a shame the way this story is being hyped and manipulated.
