Ilay Andriamanitra 3 izay 1
Raha hanompo an'ilay Andriamanitra velona antsika dia tsy maintsy farafaharatsiny mba manana fahalalàna ifotony momba ny maha-Izy Azy. Marina fa tsy misy voary afaka ho tonga @ fahalalana an'Andriamanitra feno, fa kosa nanambara fahamarinana vitsivitsy momba Azy Izy @ fomba izay takatry ny olombelona tsotra. @ maha-Kristiana antsika, tokony maniry ny mahazo an-tsaina tanteraka ny Fanambaràn'Andriamanitra momba ny toetrany arak'izay azontsika atao antsika. Eo am-pototry ny Fanambaran'Andriamanitra momba Azy ny Trinite.
Nefa kosa mora kely ny manana fiheverana diso ny Trinite ; na dia ny Kristiana sasany aza tsy mahazo an-tsaina tsara ny tena dikan'ny Trinite. Mikiry @ fampianarana izay efa naseho ho fampianaran-diso na heresia mihitsy t@ tantaran'ny Fiangonana ny sasany na dia tsy tsaroany loatra aza. Ny sasany @'izany dia tsy mahatsiaro fa tsy ara-dalàna ny zavatra inoany, nefa mikiry manao hoe ny Fiangonana no diso fa tsy ny heretika. Amin'izao vanim-potoana izao, tsy dia asiana tsindrim-peo loatra ny fampianarana teolojika, ary tsy mahagaga raha mihakely ny isan'ny olona afaka miteny am-pahatokiana izay ampianaran'ny Baiboly momba ny Trinite.
Tena misy anaty Baiboly tokoa ve ny Trinite ?
Manantitra ireo mpandà ny Trinite fa tsy miseho anaty Baiboly mihitsy ny teny "Trinite" (ary marina ny azy ireo). "Terme technique" io, izay nipoitra taoriandrian'ny nipoiran'ny finoana kristiana mba ahafahana milaza an'izay rehetra momba ny fampianaran'ny Baiboly momba ny maha-3 izay 1 an'Andriamanitra ka tsy hanao kabary lava be isaky ny mandeha. Nefa kosa
hita @ Baiboly ny lafin'ity fampianarana ity rehetra :
1 - Tokana i Andriamanitra.
2 - Andriamanitra ny Ray, Andriamanitra ny Zanaka, Andriamanitra ny Fanahy Masina.
3 - Miavaka ireto Persona 3 ireto, ary samy Andriamanitra avokoa.
Miavaka @ fifandraisan'Izy Ireo samy Izy Ireo ary miavaka @ fifandraisany @ zavaboary Izy (Ireo) @ Baiboly.
Tokana i Andriamanitra
Mazava ny Baiboly : tokana i Andriamanitra ary Izy irery no tompoina sy omena voninahitra (na dulie, na lâtrie).
Milaza ny
Det. 6:4 hoe "Mihainoa, ry Isiraely: Jehovah Andriamanitsika dia Jehovah iray ihany.".
Milaza i Andriamanitra @
Is. 45:5-6 : "Izaho no Jehovah, fa tsy misy hafa: Tsy misy Andriamanitra afa-tsy Izaho; Izaho efa nampisikina anao, kanefa tsy nahafantatra Ahy hianao, mba hahafantarana hatrany amin’ ny fiposahan’ ny masoandro ka hatrany amin’ ny filentehany fa tsy misy afa-tsy Izaho: Izaho no Jehovah, fa tsy misy hafa"
Hoy koa Izy @ andininy
21-22 : "Alaharo, ka asehoy mazava; Eny, aoka hiara-misaina izy: Iza no efa nanambara izany hatrizay hatrizay? Iza no efa nilaza izany hatramin’ ny fahiny? Tsy Izaho Jehovah va? Fa tsy misy Andriamanitra afa-tsy Izaho, dia Andriamanitra marina sady Mpamonjy; Eny, tsy misy afa-tsy Izaho. Mijere Ahy, dia ho voavonjy hianareo, ry vazan-tany rehetra! Fa Izaho no Andriamanitra, ka tsy misy hafa."
Manamafy i Paoly Apôstôly @
Rom. 3:30 fa tokana i Andriamanitra. Hoy koa izy hoe : "nefa amintsika kosa dia Andriamanitra iray ihany, dia ny Ray, Izay nihavian’ ny zavatra rehetra, ary ho Azy isika; ary iray ihany ny Tompo, dia Jesosy Kristy, Izay nahariana ny zavatra rehetra sady nahariana antsika koa." (
1 Kor. 8:6). Hoy indray izy @ toerana hafa : "Fa iray no Andriamanitra, ary iray no Mpanalalana amin’ Andriamanitra sy ny olona, dia Kristy Jesosy, Izay olona,
" (
1 Tim. 2:5). Miaiky koa i Jakoba rahalahin'i Jesoa hoe : "Hianao mino fa iray ihany no Andriamanitra; koa tsara izany ataonao izany,- ny demonia koa mba mino izany ka dia mangovitra" (
Jk. 2:19). Marina fa ny maha-zava-dehibe ny ananana zavatra mihoatra ny fampianarana tsy misy kilema no tian'i Jakoba iaviana eto, fa kosa milaza tsara izy fa tsara ny ataon'ireo olona anoratany rehefa mino fa tokana i Andriamanitra.
I Andriamanitra ihany no azo iantefan'ny fanompoana ara-pivavahana. Tsy natao ho tompoina ny anjely (
Kol. 2:18) ary tsy manaiky ho tompoina koa ny anjely (
, [url=http://www.smartbaiboly.org/online#Apokalypsy%2022:8-9]22:8-9). Tsy natao ho tompoina koa ny masoandro sy ny volana ary ireo kintana (
Dt. 17:3). Tsy azo tompoina ny sampy (
Lev. 19:4). Tsy azo tompoina koa ny olombelona (na dulie, na lâtrie) ; tsy nanaiky ny ho tompoina mihitsy ny Apôstôly (
Asa. 10:25-26;
14:13-18). Nofaizin'ny anjely ho faty i Herôda satria nanaiky ny ho tompoina (
Asa. 12:20-24).
Fa saingy, araky ny ho hitantsika avy eo, tsy i Andriamanitra Ray ihany no mendriky ny fiderana. Mendriky ny dera koa i Andriamanitra Zanaka (Jesoa) sy i Andriamanitra Fanahy Masina. Ka raha lazain'ny Baiboly ho samy mendriky ny dera avokoa ny Ray sy ny Zanaka ary ny Fanahy Masina, midika izay fa samy Andriamanitra avokoa Izy (Ireo).
Ny mahamaro an'i Andriamanitra @ Testamenta Taloha
Manomboka @ Genesisy dia efa ahitantsika porofon'ny maha-maro an'Ilay Andriamanitra tokana. Hoy Izy @ Gen. 1:26a (version Darby) : "Faisons l'homme à
notre image, selon
notre ressemblance" (Mazava kokoa ny dikan-teny vahiny). Hitantsika fa mampiasa ny 1e personne du pluriel (antsika) Izy, nefa singulier ny "image" (endrika) sy "ressemblance" (fanahana) ; manondro antsika ny toetra maha-maro ny Andriamanitra tokana izany ary hitantsika fa tena izay mihitsy no maha-Izy Azy.
Miteny koa Izy @
Gen. 3:22 : " Ary hoy Jehovah Andriamanitra: Indro, ny olona efa tonga tahaka ny anankiray amintsika ka hahalala ny tsara sy ny ratsy".
@
Is. 6:8, miteny koa Izy hoe : "Iza no hirahiko, ary iza no handeha ho irakay?". Sady mampiasa ny singulier no mampiasa ny pluriel ao anatin'ny fehezanteny 1.
Misy toerana sasany koa @ Baiboly izay ahitàna fiavahana ny persona iray atao hoe "Andriamanitra" na "ny Tompo" na "Jehovah" sy olona iray izay antsoina hoe "Andriamanitra" koa. Ohatra, ny
Sal. 110 dia misy hoe : "Izao no lazain’ i Jehovah amin’ ny Tompoko: Mipetraha eo an-tanako ankavanana Ambara-panaoko ny fahavalonao ho fitoeran-tongotrao." Io no tokon'ny Testamenta Taloha izay be citations indrindra @ Testamenta Vaovao rahateo, ary lazaina foana fa Jesoa no iantefan'io tenin'Andriamanitra io.
Ilay Trinite ambara @ Testamenta Vaovao
Vao mainka mazava ny fanambaràna momba ny Trinite @ Testamenta Vaovao. Rehefa natao batisa i Jesoa, nidina t@ t@ endrikana voromailala ny Fanahy Masina, ary heno avy any an-danitra ny feon'ny Ray, ka nivantana teo izany izy 3 ao anatin'ny Trinite (
Mt. 3,
Mk. 1). Nandidy i Jesoa mba ho atao batisa @ anaran'ny Ray sy ny Zanaka ary ny Fanahy Masina ny mpino (
Mt. 28:19).
Feno fomba fiteny manambara ny Trinite ireo Epistilin'i Paoly Apôstôly. Ohatra, milaza ny
Rom. 8:3-4 hoe : "Fa izay tsy hain’ ny lalàna, satria ny nofo no nahalemy azy, dia vitan’
Andriamanitra tamin’ izy naniraka ny
Zanany, naka ny endriky ny nofo ota sy ny amin’ ny ota, ka nanameloka ny ota tao amin’ ny nofo, mba hahatanteraka ny fahamarinana ilain’ ny lalàna amintsika, izay tsy mandeha araka ny nofo, fa araka ny
Fanahy."
Rehefa zohina ny hevitra manodidina no tena mazava ny tian'i Paoly ambara eto. Tsy Andriamanitra 3 miavaka no ampianarin'i Paoly eto fa Andriamanitra 1 Persona 3. Nandefa an'i Andriamanitra Zanaka i Andriamanitra Ray mba hanafaka antsika @ ota, ary rehefa ekentsika ny asan'ny Zanaka, izay i Andriamanitra Fanahy Masina no afaka miasa ao anatintsika mba hanampiana antsika hiaina araky ny famelan-keloka izay nomen'i Andriamanitra Ray antsika maimaim-poana. Nohon'izay, hitantsika fa
miavaka ireo Persona 3 ireo, tsy mba tahaky ny fampianaran'ny "mpandala ny mahiray" sasany, ary tsy midika fa fomba samihafa isehoan'ny persona tokana izany.
Andininy 16 sy 17 : "Ny
Fanahy dia miara-milaza amin’ ny fanahintsika fa zanak’
Andriamanitra isika. Ary raha zanaka, dia mpandova; eny, sady mpandova an’ Andriamanitra no mpiray lova amin’ i
Kristy koa, raha miara-miaritra aminy isika mba hiara-manam-boninahitra aminy koa."
Voa mainka mazava ireo fomba fiteny manambara ny Trinite rehefa tsaroantsika fa matetika dia antsoina @ teny grika hoe "
theos" (Andriamanitra) ny Ray ary antsoina hoe "
kyrios" (Tompo) ny Zanaka, tahaky ny @
1 Kor. 12:4-6 : "Zarazaraina ho samy hafa ny fanomezam-pahasoavana, nefa ny
Fanahy dia iray ihany. Ary zarazaraina ho samy hafa ny fanompoana, nefa ny
Tompo dia iray ihany. Ary zarazaraina ho samy hafa ny asa, nefa
Andriamanitra dia iray ihany, Izay miasa ny zavatra rehetra amin’ ny olona rehetra."
Raha mahatsikaritra ianareo dia ny voambolana "Tompo" ([
kyrios) no ampiasain'i Paoly eto, fa tsy ny voambolana "Zanaka" (
huios), tahaky ny t@ andininy voalaza etsy ambony.
@ tso-drano ho an'ireo anoratana no hita matetika ireny fomba fiteny ireny. Ohatra : ilay
2 Kor. 13:14 fanta-daza : "Ho aminareo rehetra anie ny fahasoavan’ i
Jesosy Kristy Tompo sy ny fitiavan’
Andriamanitra ary ny firaisana amin’ ny
Fanahy Masina."
Ary tsy ny Epistilin'i Paoly irery no ahitàna an'izay. Izao no lazain'ny mpanoratry ny Hebreo (
2:3-4) : "hataontsika ahoana no fandositra, raha tsy mitandrina izao famonjena lehibe izao isika? dia ilay nampilazaina ny
Tompo (
Kyrios, mazava ho azy fa i Jesoa no tiany resahana eto) tamin’ ny voalohany, ary nohamafin’ izay nandre tamintsika kosa, sady
Andriamanitra koa no niara-nanambara taminy tamin’ ny famantarana sy ny fahagagana ary tamin’ ny asa lehibe samy hafa sy ny fanomezana ny
Fanahy Masina nozarazarainy araka ny sitrapony".
Ao koa ny
9:13-14 : "Fa raha ny ran’ osilahy sy ny ran’ ombilahy ary ny lavenom-bantotr’ ombivavy afafy amin’ izay voaloto no manamasina hatramin’ ny fanadiovana ny nofo, mainka fa ny ran’ i
Kristy, Izay nanatitra ny tenany tsy manan-tsiny ho an'
Andriamanitra, tamin’ ny alalan’ ny
Fanahy mandrakizay, no hahadio ny fieritreretanareo ho afaka amin’ ny asa maty mba hanompoanareo an’ Andriamanitra velona."
Izao no fomba fitenin'i Petera (
1 Pet. 1:2) : "araka ny fahalalana rahateo, izay an’ Andriamanitra
Ray, amin’ ny fanamasinan’ ny
Fanahy, ho amin’ ny fanarahana sy ny famafazan’ ny ran’ i
Jesosy Kristy : hampitomboina ho anareo anie ny fahasoavana sy ny fiadanana."
Hoy i Jaona hoe (
1 Jn. 4:13-14) : "Izao no ahafantarantsika fa mitoetra ao aminy isika, ary Izy ato amintsika, dia ny nanomezany antsika ny
Fanahiny. Ary izahay efa nahita ka manambara fa ny
Ray efa naniraka ny
Zanaka ho Mpamonjy izao tontolo izao."
Manentana i Joda hoe (
20) : "Fa hianareo kosa, ry malala, dia ataovy izay handrosoanareo amin’ ny finoanareo masina indrindra, ka mivavaha ao amin’ ny
Fanahy Masina; ary tehirizo ny tenanareo ao amin’ ny fitiavan’
Andriamanitra, miandry ny famindrampon’ i
Jesosy Kristy Tompontsika ho fiainana mandrakizay."
Na dia tsy hita ny
voambolana "Trinite" @ Testamenta Vaovao, ao avokoa ilay
fampianarana, hany ka tena manova ny hafatry ny Baiboly avokoa ny fampianarana mandà ny Trinite.
Ka "tokana i Andriamanitra" ary "3 izay 1 i Andriamanitra". Nefa tsy azon'ny maro ny ifandraisan'ireo Persona 3 ireo. Milaza ny Baiboly fa samy Andriamanitra tanteraka ireo Persona 3 ireo ary samy manana ny toetra rehetra maha-Andriamanitra an'Andriamanitra, ary izay no ho hitantsika @ fizaràna manaraka.
