NY ahy manaoka analoha, dia marina fan a hoe amin`ny hatazerana aza no
nolazanao an`ilay hevitrao, dia somary sahiko no miteny eto fa misy
mahamarina azy ireo hevitra sasantsasany.
MIkasika an`ny fomba sahalan`ny famadihana ohatra, ataoko hoe io izany
samy manana ny finoany ilay olana. Misy izany olona mivavaka amin`ny
razana, misy koa amiko manokana, olona mino an`Andriamanitra ary
amiko, tokony tSY azo atao no manafangaro an`ireo, aotran`ny ataon’ny
Katolika sy Protestanta marobe eto amintsika eto. Amiko manokana, tsy
mety izany fa izaho izao, mino aho an`Andriamanitra ary aminy no
angatahako an`ireny vavaka rehetra ireny fa tsy amin`na razana izany
mihitsy….ca non!! Maro anareo no hiteny hoe ka zavatra samihafa nge
ireo e? bon …iny, izaho tsy hiresaka be eto fa amiko…aloe samia hanana
ny finoany avy itsika rehetra. IZao mino an`Andriamanitra, probleme-ko
iny..amareo sasany mino razana n amino azy roa…bon, affaire-nareo
izany fa tsisy havakiko loha amin`izany mihitsy fa anreo any iny,
hajaiko ny finoananareo fa mba mahaiza manaja ny finonan`ny olona
sasany koa (Izay koa tsinina ilay olona amin`ny Gasy eto..midikiditra
io fahatany io) .

Mikasika an`ilay resaka famorana indray, iny koa amiko miankina
amin`ny olona tsirairay. Amiko amanoka analoha, tsy hilaina io atao
satria tena marina izany fa mampijaly ankizy (satria moa contre ny gre
an`ilay zaza no havaovana azy). Tsy sanatria hoe manompo Frantsay sy
Alemana, fa ahy tena mahita fa tena mety tsara ireo lalana napetrany
hanasazy ray aman-dreny izay mampihatra ny atao hoe ‘ violence
physique’ amin`na zaza izay tsy mbola ampy taona. Ny ahy aloha, tsy ho
ataoko, quitte a hoe heady amin`ny Havana aza fa izay Havana miseo
mananina eo…ataoko mahita ny euh….. fantatrao angamba ny tiako
alazaina. Amiko izany, na dia fomba gasy aza io, efa fomba lany andro
io fomba io na misy aza ilay hoe circoncision moderne sns. Raha tena
misy izany, ary raha ray aman-dreny misaina isika rehetra eto, tsy
tsaratsara ve no manontany ilay hevitr`ilay zaza satria vatany io.
Izaho kosa aloha tsy manaiky dicter-n’reo Havana ireo aho fa ny ahy
dia vitaiko relation raha mitabataba eo. Ka miko ilay izy, tena tsy
hilaina.

Point indray mikasika an`ny resaka fianakaviana. Ny olna tena ataoko
hoe mandreraka eto Madagasikara eto dia ity ‘culture du paraitre’ ity.
Tsy maintsy mandeha manatrika enao na tsy tia andeha aza. Any ka lasa
aotran`ny fampiderana paoketra, fampiderana fiara sy fitsolokolovana
fihainan`ny sasany ireny marriage sy bapteme ireny. Izaho zao
androany, vao niady tam`iny beau-fere-ko satria izy milaza hoe tsy
mety honor aha tsy mandeha marriage izany ary izaho dia namely hoe ‘ny
tiako no ataoko fa izay jugement an`ny fianakaviana any, tsy
rarahiko’. Efa mandrerak re re olona o ity fandihanana lava faty tsisy
ilana azy ity e!! Any ivelany enao, tsisy an`izany ary ny vazaha sy ny
anglo-saxon, tsisy mi forcer Havana amin`ireny fomba fomba gasy tsy
manjary ireny fa rehefa tsy tia andeha anao, dia tsy mandeha fotsiny!!
Eto rangaha koa, tsy maintsy hono. Izaho aloha dia tena efa notsoriko
hoe ‘za tsy ho avy fa miala tsiny’; après, izay andraisany azy any.

Point mikasika an`ny fitezana indray. Ny tenako moa tsoriko eto fa tsy
akaiky Havana ary nihaina ela tany velany tant foana, noa izany tsy
tena ao amiko ilay fomba gasy be very be ireny. Tsoriko eto fa izaho,
laviko izany famorana izany na inona na inona chantage ataonny
fianakaviana eo fa dia izaho efa non seulement pare, fa decide!!!!
Ireo invitation amin`na resaka mamadimadika razana rehetra na avy aiza
io, na avy aiza (mbola tsy namadika ahy ary tsy hamadika mihitsy
mandrak`izay, ary tsy ho havadika koa fa aeloko aza milevona any
ivelany rehefa samy tsy hita ihany!!!).
Eo amin`ny resaka taiza, izaho mandreraka ahy ialy fitaizana gasy be
ireny. Misy olona gasy fantatro izay, manam-bola ry zareo fa ilay
fisaianan tena mbola 15 eme siecle be mahatsiravina mihitsy!!! Aleo
elana matanjaka izany fomba izany fa tsy mamely. Mikasika an`ny teny
indray, tena miala tsiny d`avance zaho fa dia teny frantsay sy teny
anglisy no ataonany firesaka ato an trano ato (mampianatra teny gasy
kely ihany moa izahay y compris ilay manopa ireny fa ireny indrindray
tena hilaina @ ny olona cou-illon sasany) satria tsy tiako mihitsy hoe
plus tard izeny, voatery hifanerasera be loatra amin`ny Havana ilay
ankizy (ataoko aza izay hazahony nationalite aty ivelany aty @izay,
tsy tafahitsoka ao Madagascar manalika amin`ny fomba 15eme siecle ao).
Une fois izy miteny vazaha, mino aho fa tena mety sarotra ami`ireo
gasy no hifanerasera aminy (sady ny ankizy eto koa ny maro manome
influence ratsy @ resaka fisainana ambany sy ny ditra isan-karazany,
de toutes facons) ary izany no zavatra tadiavinay mivady. Miala tsiny
mialoha raha misy tezitra aminareo fa dia io no fomba ampiarinay…anay
izany, fihainanay ka tsy misy hafaka hitsobaka ao mihitsy na izy ion a
iza. Etd e toute maniere, raha hoe tsy mety aminio zaza ion y
environenmente to, ataoko izay hianarany ivelan`ny Madagasikara fa tsy
eto any akorony re olona no misy lycee!!!

Mikasika an`ny sakafo gasy indray, dia mana marika ahy fa ny sakafo ho
anin`ny Malagasy any an trano dia amiko manokana TSY dia SAKAFO hoe
‘typique gasy’ fa efa somary odifie kely ihany. NY tena tsy tiako eto
dago eto moa dia ilay fisainan`ny gasy sasany (indrindra ireo tsy
nahita tany afa fa nikatso teto foana) hoe ‘tsisy tsara aotran`ny
sakafo-tsika’ sy ny fomba-tsika. Raha marina io, tsy efa ela ve re
olona gasikara ity no nilamina e? tsy efa isika ve no JAPON izao? Tsy
efa resolu ve io feuille de route io?? Raha tena mitahy ny razana,
nahoana isika mbola eto fooooaanna??
Ilay sakafo indray, dia amiko ny sakafo gasy, tena tsy ‘equilibre’
mihitsy: vary (tsisy proteine, tsisy sels mineaux no tsisy vitamine
izany) manesika be fotsiny, ny loaka gasy izay be menaka (tsy ampy
vitamine. B1, B2, B6, D, E) kanefa tsy mahasalama mihitsy (Raha
mandinika anreo, betsaka ny olona tapaka veine ao Dago ao, sa ve diso
idnray izaho?). Ny legume dia tena tsy ao @ny enu an`ny raha gasy
mihitsy fa lazainy hoe ho an`ny bitro hono. Somarimary Normal isika
rehatra raha toa ka be kibo sy ratsy bika eto daholo; normal koa isika
rehetra raha tratra`ny hyper/hypotension
Eto, normal isika raha betsaka no tsy salama dia avy eo manontany etan
hoe fa ahoana. Ny menaka ampiasaina, menaka arachide koa en plus…aiza
moa no tsy ho tratran`ny palpitations, tensions si Accident
cardio-vasculaire aza??NY ronona (izay surce de calcium sy vitamine B1
sy B2) dia efa nanjavona ny tokatrano, ny chocolat noir (izay mitondra
flavonoids sy magnesium ho an`ny atidoa), dia tsy fantatr’isika
rehetra eto koa fa dia hhhhhhhhhhhhhhheeeeennnna be sy mennnnaka be
ihany.
Tsy vitan`izany fa maro amintsika Gasy koa no mbola mifoka sigara
(izay manatsetsina lalan-dra) si misotro taoka (Manahantitra sy
mi-fragiliser veines koa). Ka aiza moa no tsy ho mangana-tarehy no
sady ratsy bika ny 90% ny gasy? Normal be anie ilay izy!!

Izay fa efa lava loatra ny resaka fa ny ahy izany, tsoriko eto mihitsy
fa tsy hoe tsy tia gasy ahy akorony, fa ny zavatra tsy tiako ao Dago,
ialy fisainana hoe ‘tsy maintsy satria’. Amiko izay, tena mila
contriavana any mihitsy ary ny mahavo antsika gasy koa, mora
manaiky…vao tenenina dia manaiky tsy satry (sa diso ahy ve?); vao
rahonana, dia mataohoatra na mi se soucier an`ny image ve. Amiko
aloha, izany fihavanana izany, tsy mi-existe intsony izany (defile de
paoketra sy fitsolotsolokolovana isisa) fa reska no betsaka. Ireo
fomba Malagasy, marina fa hoe tany manana ny fomba-tsika isika – fa
dia na izany aza, tokony hanana courage isika tsy hanaiky ilay
pression-n`ilay fianakaviana maivan-doha ireo. Ny aho, aloha, aleoko
miady am`n’olona toa izay hoe atao zavatra tsy ho tiany ny zanako
lahy…tsy mainona mihitsy na tapaka azan y fifandraisana @ny
Havana...tena maika aza tiako!! Fa amiko, na eo azan y fomba-drazana,
tsy voatery MIHITSY IANAO HANARAKA AnIO fa tokony ho safidinny
tsirairay io fa tsy I beau-pere na I tantine akorony no tokony hiditra
ami`ny fihainananreo mivady.

Na tanora aza ianareo, aza matahoatra miteny ray amndreny izany rehefa
tsy d`accord aminy fa AIZA ve ny TIANY FOANA NO ARAHINA. CA NON!!!
Mahaiza manana hazon-damosina fa hilaina io amin`ny fihainana.
Amiko aloha, io tsy fananann`y Gasy ‘personalite’ io koa no mahatonga
an`ity firenena ity mbola ‘colonise economiquement’ hatramin`izao,
saria nahoana?? Satria ny gasy tsy mahay mandaha, satria gasy mora
pasoahana, SATRIA NY GASY MORA MANAIKY, SATRIA NY GASY TSY SAHY
MANOHITRA, SATRIA NY GASY MI SE SOUCIER AN`NY IMAGENY VISAVIS DE LA
FAMILLE BE LOATRA, SATRIA NY GASY…TSY MAFY PERSONALITE FA TENA MORA
AHODINA, MORA HAVADIKA HEVITRA (Facile a influencer izany).

IZAY TOMOKO, fa izany ho fahitako antsika GAsy rehefa mandalo eto ary
rehefa efa avy nipetraka t@n’na firenena 6 hafa tany ivelany.

Tsy dia nanaitra olona loatra ilay lahatsoratrao, mety any aoriana any angamba.Izaho kosa anefa mahita fa misy zavatra tokony hiadiana hevitra ao ary tokony hazava mihitsy hoan"ny tsirairay satria mikasika ny fiainana andavandro. Ny ankamaroan"ny olona mipetraka any ivelany dia mieritreritra ny mikasika ireo voalazanao ireo daholo ( izaho eto République Tchéque, ianao angamba ao Frantsa ), samy mametraka ny fanontaniana hoe : fa maninona ary ny gasy dia mbola manao anio foana nefa efa hita fa tsy misy vokany tsara eo amin"ny fiarahamonina ilay izy ? ( mety hisy vokany tsara ho azy anefa, tsy voatery hifanaraka ireo !!!). Lava loatra ny resaka raha toa ka hiditra amin"ny antsipiriany aho, ka dia ho tsotsoriko ny resaka.
Raha oharina amin"ny isan"ny mponina dia kely loatra ny isan"ny olona mpandinika ao Dago ( savant, chercheur, ...), noho izany dia tsy ampy ny fanazavana, ady hevitra, fampielezankevitra sns...mikasika ireo zavatra voalazanao ireo. Ny ankamaroan"ny gasy anefa dia tsy afaka mamaky lahatsoratra amin"ny teny vahiny. Ny vokany dia : tsy afaka manao fampitahana, na izy mora avadik" hevitra ( facile á influencer) na izy mizizo amin"ny hevitra izay efa hita fa ratsy.
Tiako marihina koa fa ny gasy dia matetika mihevitra fa fomba gasy daholo ireo ataony, ny sasany amin"ireo anefa dia tsy fomba gasy velively ary tsy ao Dago ihany no anaovana zay.Ohatra : misy ato matetika mirehareha fa tsy misy tia zanaka toa ny malagasy. Io hevitra io dia diso. Ny firenena tsirairay dia samy tia zanaka daholo, ny fomba fisehony no samy hafa....
Ka hiverenako ireo voalazano tsirairay :
- Famorana : tsy ny gasy ihany no manao an"io. Io dia hita fa fomba efa tranainy, tsy hitako mihitsy izay antony hanaovana amin"izao fotoana izao. Manandanja anefa izy io satria mi-jouer role amin"ny atao hoe : rituel social. Noho izany rehefa tsy atao intsony izy io dia tokony hasiana solony ilay atao hoe " rituel socile ", fa tsy foanana fotiny amin"izao.
-Famadihana,finoana ny razana: io dia hitako fa tena olana ao Dago mihitsy. Tsy hitako mihitsy izay vokatra tsara azo avy aminy, fa ny voka-dratsy no betsaka, kanefa dia atao foana.
Ohatra 1: hitako tamin"ny net ilay famadihana natao izay, amin"ny amtsipiriany mihitsy. Ilay tompondraharaha dia midohihika fa io fomba io dia tsy maintsy atao foana sns...Mandritra ny raharaha anefa dia misy olana be dia be vahana ao, ara-pianakaviana , ara-bola sns. Rehefa vita ilay fety ( herinandro) dia izay vao mijery ny hoe : firy ny trosa, ahoana ny harerahana, izay indray no niady ( matetika ireo vinanto vavy) sns...Mampihomehy mihitsy

Ohatra 2: Tany Dago aho roa taona lasa izay, niaraka tamin"ny vazaha efatra. Dia nandalo an" Ambohimandroso ( RN 7), ary ny fasanay moa dia eny antsisindalana eny. Dia hoy ireo vazaha : hajanony aloha haka sary ireo fasana ireo fa tena mahaliana.Taitra ilay zokinay vavy no sady niteny hoe : aza asaina maky sary izany ireo vazaha ireo fa sao dia misy zavatra mitranga aminy ka tsy tafaverina any andafy any intsony. Dia hoy aho hoe: avelao izy ireo haka sary fa tsy misy razana afaka manangatra na mamono izany. Ny maty dia efa maty fa tsy afaka manao inona intsony. Dia hoy izy : anjaranao io fa izao dia miala pa...Dia naka sary ireo vazaha no sady nampiako fanazavana : atsy ry dadabe ny neninbe, atsy kosa ny raiko sy ny fianakaviana isankarazany...Teny andalana dia somary nipararetra kely izany ilay zokoko vavy.. Tany antrano dia izao indray no nohanin"ireo hoe: tokony hitandrina hono aho, fa efa manana fomba fisainana occidentale e sns...adiny iray ireo nanazava ny finoana ny razana sy ny zavatra mety hitranga amiko sy ireo vazaha... Lasa ny herinandro, iray volana( ireo (izahay efa tafaverina atý andafy, iray taona, fa tsy nisy inona nitranga....hatramin"izao.
Mampihomehy mihitsy isika gasy.Ny olona sasany dia mino tokoa fa mbola afaka mi-infuencer ny velona ny maty.

3-Fanatrehana fety : Io dia tsy fomba gasy ihany fa manao an"io daholo ny firenena rehetra. Ny mahasamihafa azy fotsiny dia itý : ny firenena sasany dia efa tonga saina fa rehefa betsaka ny olona namana na fianakaviana dia tsy araka intsony io resaka adidy fanatrehana fety io. Noho izany dia noferany hoe : olona dimy ihany ohatra no tena raisina ho akaiky ka hanefana adidy. Fa ny sasany dia handefasana taratasy na sms sisa, satria hamangy izao rehetra izao dia tsy hisy asa vita mihitsy. Ataony ilay izy saingy fernay fotsiny ny isany...Isika gasy ihany no manantena fa ny iray amin"ireo olona hanefana adidy ireo dia mety hanavotra antsika any aoriana any, noho izany dia tsy maintsy mandeha any isika...Eto izany dia mi-jouer role koa ny hoe : efa mahaleo tena ve ny tena sy tsia ? Raha tsy mahaleo tena ny tena dia tsy maintsy ao foana ilay eritreritra hoe : aleo mandeha any ihany sao dia mba misy ilána azy ihany any aoriana.

4-Fitaizana: efa voalazako fa tsy isika gasy ihany no tia zanaka. Ny resaka teny dia mazava fa tsara raha sady mahay teny gasy no mahay teny vahiny ny zaza.Izy roa ireo dia ilaina daholo...Raha teny gasy fotsiny dia tsy ampy, raha teny vahiny fotsiny koa dia tsy ampy.

5- Sakafo: tsara ho fantatra fa ny vary dia sakafo tsara sy mahasalama. Raha misy olona marary taovam-pandevonankanina dia ny vary no aroso ho vahaolana voalohany....Ny olana anefa dia ilay rapport ao anaty lovia : ny gasy dia zatra ilay vary mivongovongo be iny, dia misy laoka kely ao. Raha be loatra anefa ilay vary dia mazava fa misy zavatra tsy ampy ao. Noho izany dia tsara raha ovaina ilay " rapport" ao anaty lovia, ohatra atao hoe : I/3vary, 1/3 hena, 1/3 legume...Ny fomba fahandro gasy dia tsy ratsy ( miaraka andrahoana ny hena sy ny legume), ny vary be menaka dia tokony hovaina kely....n"inona ionona anefa andrahoana dia io rapport io no tokony tazomina, raha tsy izany dia hisy fintraikany ara-pahasalamana izany. Tsara ho fantatra anefa fa tsy ny vary ihany no azo hoanina. Betsaka ny fomba nahandro vahiny tena tsara sy mahasalama, noho izany dia tokony mba andramana koa satria misy tena tsara mihitsy. Ilay hevitra hoe vary ihany no tena tsara dia diasoako,misy sakafo hafa tena tsara mihitsy ka tsy tokony hionona amn"ny vary fotsiny.

Ny toaka sy sigara dia efa hita fa hadisoana tany aloha tany, atao foana anefa satria varotra io. Efa hita fa mankarary izao dia mbola atao foana. Mahalasa fisainana....Io dia olana atý koa.

Izay aloha no azo lazaina fa lava loatra.