Ny faritra azon'ny Andriana honenana na hifindrana monina amin'ny Tendrombohitra 12 masina sy vohitr'Andriana.
1. princelove
(
16/12/2010 07:21)
NY FARITRA AZO'NY ANDRIANA HONENANA AMIN'NY TENDROMBOHITRA 12 SY NY VOHITR'ANDRIANA TATY IMERINA.
Ny Ntaolo dia nanana ny fahendreny notoaviny amanjatotaona nandaminany ny toerana azon’ny olona tsirairay honenana eo amin’ny tendrombohitra 12 sy ny vohitr’andriana. Diso velively arak’izany ny filazana fa andriana avokoa ny tompon-tanindrazana eo amin’ny vohitr’andriana misy rova iray satria misy hova sy mpanompo koa monina eo. Ny toerana azo honenana dia miankina amin’ny firazanana sy ny fizokian’ny fianakaviana tsirairay eo amin’ny vohitra. Tsy misy noho izany olona afaka monina eo amin’ny toerana tsy mifanentana amin’ny satany. Ny tsy fanajana na ny fitsimbadihan’izany rindran-damina izany dia noheverin’ny Ntaolo hitondra faharatsiana eo amin’ny tontolony sy ny fiainany. Arak’izany, misy zara-tany azo sy tsy azon’ny andriana hanorenana amin’ny vohitr’andriana indrindra raha misy rova.
Voahodidina hadivory ny vohitr’andriana ka navahan’ny Ntaolo ho anaty hady (faritra voahodidina hadivory) sy ivelan-kady (faritra ivelan’ny hadivory).
MOMBA NY FARITRA VOAHODIDINA HADIVORY AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Momba ny faritra voahodidina hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova, toy izao ny fizarany: eo afovoany ny rova izay faritra misy ireo lapa fonenan’ny ankohonan’ny andriana tompon’ny vohitra sy ny fasany. Ny sisa amin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova dia nozarain’ny Ntaolo ho avaradrova, atsimondrova, antsinanandrova ary andrefandrova. Ny andriana avo razana eo amin’ny fanjakana dia amin’ny avaradrova no mahazo monina ary matetika ny avaradrova dia natokan’ny andriana tompon’ny vohitra ho zara-tanin’ny andriana avo razana akaiky azy. Ireo andriana sisa dia namponenin’ny andriana tompon’ny vohitra amin’ny vohitra hafa ao anatin’ny faritry ny fanjakany. Ny antsinanandrova dia zara-tany honenan’ny hova avo razana ary ny atsimondrova sy andrefandrova dia zara-tanin’ny honenan’ny hova iva razana sy ny mpanompo.
MOMBA NY FARITRA IVELAN'NY HADIVORY AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Momba ny faritra ivelan’ny hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova dia nozarain’ny Ntaolo ho avarabohitra, atsimombohitra, antsinanambohitra ary andrefambohitra. Ny avarabohitra dia natokana ho zara-tanin’andriana ka raha hanorin-tanàna na trano ivelan’ny hadivory ny andriana dia amin’ny avarabohitra no azony hanorenana. Talohan’i Radama I (1810-1827), ny avarabohitra dia zara-tanin’ny andriana avo razana akaiky indrindra ny andriamanjaka ka tsy misy hova na mpanompo mahazo monina eo. Vokany, ny avarabohitry ny vohitr’andriana iray dia mety ahitana vohitr’andriana iray na roa. Ireo hova kosa dia amin’ny antsinanambohitra sy amin’ny andrefambohitra koa. Ny atsimombohitra sy andrefambohitra kosa dia natao hoan’ireo hova iva razana sy ny mpanompo.
Misy ankavitsiana anefa ireo andriana monina amin’ny faritra tsy mendrika azy noho izy ireo hova natao ho andriana na andriana nandrorona.
MOMBA NY VOHITR'ANDRIANA TSY MISY ROVA:
Momba ny vohitr’andriana tsy misy rova dia azon’ny andriana honenana na avaratra na atsimo na andrefana na antsinana ao amin’ny vohitra. Matetika anefa ny teraky ny lahimatoan’ny andriana nanorina ny vohitra no monina amin’ny ilany avaratra.
RAHA MANDAO LAVITRA NY VOHITR'ANDRIANA NY ANDRIANA:
Raha mandao ilay vohitr’andriana ny andriana iray dia afaka mianatsimo, miakandrefana, miantsinanana. Andrianjaka, dia niala teo Ambohidrabiby ka niantsinana teny Ambohimanga vao nianatsimo nanorina an’Antananarivo. Andriamanentoarivo dia niala teo Ambohimalaza ka niakandrefana tonga nanjaka tany Vonizongo.
FOMBA NAMARITAN'NY NTAOLO NY AVARATRA SY ATSIMO AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Amin’ny Ntaolo, amin’ny vohitr’andriana misy rova, ny avaratra dia tsy ilay «nord magnetique» izay tondroin’ny « boussole» akory ary ny andrefana sy atsinanana dia tsy faritana araka ny lalan’ny masoandro (izay miovaova isaiky ny vonin’andro). Ny fitodiky ny lapa na ny tranomasina no mamaritra ny ivo, avaratra, atsimo, atsinanana ary andrefan’ny vohitr’andriana sy ireo vohitra manodidina miray aminy. Ny lapan’andriana sy ireo trano masina dia misy lavany roa mitodika avaratra - atsimo sy sakany roa mitodika antsinanana - andrefana. Ny lavan’ny lapa izay misy ny varavarambe, no rindrin-trano andrefana ary ny tany rehetra manoloana izany no andrefandapa, andrefandrova sy andrefambohitra. Ny lavan’ny lapan’andriana tsy misy varavarambe, no rindrin-trano antsinanana ary ny faritra rehetra manoloana izany no antsinanan’ny lapa, antsinanandrova sy antsinanambohitra. Ny sakan’ny trano akaikin’ny varavarambe no sakany atsimo ka ny tany manoloana izany no atsimon’ny lapa, atsimondrova sy atsimombohitra ary ny sakany lavitra ny varavarambe mifanohitra amin’ny sakany atsimo no sakany avaratra ka ny tany rehetra manoloana izany no avaradapa,avaradrova sy avarabohitra.
Zoro-fisandratana ny avaratra teo amin’ny Ntaolo ka ny andriana ihany no noheveria hanana zo amin’izany.
FANTARO IREO FARITRA NONENAN'NY ANDRIANA SY NIFINDRANY MONINA AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MALAZA MAROMARO:
Lohavohitra (renivohitry ny fanjakana vonizongo tamin’ny faran’ny taonjato faha-15 ka hatramin’ny taonjato faha-18 ap JC) : ny fasan’ireo andriana nanorina an’i Lohavohitra dia eo amin’ny amin’ny ilany avaratra, toerana avo indrindra, ao antampon’ny Lohavohitra.
Alasora: Renivohim-panjakan’Andriamanelo (taonjato faha-16 ap JC) i Alasora. Teo Ambohitrandriananahary, ampita avaratr’Alasora no nanorimbohitra i Andriamananitany izay natao hanjaka handimby an’Andriamanelo rahalahiny. Teo Ambohibe, toerana avaratr’Alasora no napetrak’Andriamanelo i Andriandranandobe zaodahiny. Ary i Ralambo zanak’Andriamanelo dia nandao an’Alasora koa nianavaratra nankeo Ambohidrabiby. Arak’izany, ny faritra avaratr’Alasora no nitoeran’ireo andriana telo avo razana indrindra tamin’ny fanjakan’Andriamanelo.
Ambohidrabiby: Ara-tantara, tamin’i Ralambo (1575-1610) ny lapa Manjakazafy teo antampon’Ambohidrabiby renivohim-panjakany no nonenany sy ireo vadiny ( fa ny zanaka naterak’i Ralambo raha vao nitombo taona dia tsy nisy na iray aza nonina teo Ambohidrabiby anaty hady sy ivelankady fa napetrany amin’ny vohitra hafa lavidavitra teo avokoa). Ny avaradapa, ny avaradrova, ny vaki-kady avaratra ary ny ambany avaratra amin’ny vohitr’Ambohidrabiby dia nomen-dRalambo ny Andriandoriamanjaka izay zanakandriana mahazo manjaka no sady mpanolotsainy. Arak’izany, ny avaratra amin’ny vohitr’Ambohidrabiby no nomen-dRalambo ny andriana avo razana tamin’ny fanjakany izay taranak’i Rabiby sy Ramaintsoakanjo teo Ambohidrabiby ihany. Andrianampoinimerina (1787-1810) koa dia nametraka an-dRasendrasoa vadiny sy ny taranany teo amin’ny lapa. Ny fasan’ny terak’i Rasendrasoa dia nataony eo avaratry ny fasan-dRabiby sy Ralambo. Mbola nataon’Andrianampoinimerina ho zara-tanin’Andriandoriamanjaka hatrany ny avara-dapa, ny avaradrova, ny vakikady avaratra ary ary ny ambany avaratr’Ambohidrabiby.
Ambohimalaza: Ara-tantara, Ambohitraivo no isan’ny renivohim-panjakana natanjaka indrindra taty Imerina tamin’ny Ralambo(1575-1610) mpanjakan’Ambohidrabiby. Resin-dRalambo anefa i Andrianafovaratra mpanjakan’Ambohitraivo. Mba hahatsiarovana ny fandreseny, tsy Ambohitraivo (izay novaina ho Imerikasinina) no nofinidin-dRalambo honenan’ny Andriantompokoindrindra zanany lahimatoa sy Ravaomasina, fa Ambohimalazabe, ilay vohitra eo ampita avaratr’Imerikasinina. Ny taranak’Andriantompokoindrindra sy Ravaomasina kosa dia nifindra teo Ambohimalaza, vohitra eo ampita avaratr’Ambohimalazabe. Teo Ambohimalaza, amin’ny andrefambohitra, no nonina ny taranak’Andriantompokoindrindra ka toy izao ny fizaran-tany amin’izany andrefambohitra izany: ny ilany avaratra no an’ny taranak’i Ratompoinandriana sy Andriandambo, lahimatoa sy lahiaivon’ i Andriantompokoindrindra ary ny ilany atsimo kosa no an’ny taranak’Andriamahatsiravina zanaka faralahin’Andriantompokoindrindra. Misy lovantsofina aza milaza fa ireo taranak’Andriantompokoindrindra amin’ny ilany avaratra dia andriamasinavalona sy zazamarolahy ny firazanany. Arak’izany, noporofoin’Andriantompokoindrindra fa ny andriana dia mianavaratra hatrany ary ny avo razana no monina amin’ny avaratra indrindra eo amin’ny vohitra.
Vohitr’Andrianamboninolona: Tamin’ny voalohan’ny taonjato faha -16 aorian’ny JC, Rangita sy Rafohy dia nandidy fa ny alakamisy an’Andriamanelo ary ny zoma an’Andriamananitany. Ho fanamarihan’Andriamananitany fa izy no hanjaka aorian’Andriamanelo rahalahiny dia teo ampita avaratr’Alasora, teo Ambohitrandriananahary no naoriny ny tanànany. Ny lovantsofina ofisialy dia mampiseho fa raha nifindra monina niala an’ambohitrandriananahary ny sasany tamin’Andrianamboninolona dia nianavaratra ny diany nankeo Ambohitrombihavana, Ikilonjy, Fieferana, Ambonisoa, Ambohitriniandriana, toy izay nataon’ireo taranak’Andriantompokoindrindra ihany.
Vohitr’Andriandranando: Rehefa nifanaraka sy nifampizaodahy ny mpanjaka Andriamanelo sy Andriandranandobe lehiben’ny fianakaviana andriana tonga taty Imerina tamin’ny faran’ny taonjato faha-16 ap Jc, dia napetrak’Andriamanelo teo antampon’Ambohibe i Andriandranandobe ary tsy noetsehin-dRalambo teo intsony izy. Nozarain’Andriandranandobe telo Ambohibe sy ny manodidina ka Ambohimailala, vohitra eroa avaratr’Ambohibe, no zara-tanin’ny lahimatoany sy ny taranany. Ambohibe kosa no anjaran’Andriratompoinandriana zanany lahiaivo sy ny taranany. Ary Manankasina eroa atsimon’Ambohibe no zara-tanin’ny zanany faralahy sy ny taranany. Arak’izany, ny zara-tany nataon’Andriandranandobe dia manaja ny fizoikiana izay mahazo ny avaratra indrindra amin’ny vohitr’andriana. Fa tamin’ny taonjato faha-19 vao nidina sy nonina teny amin’ny toerana iva manodidina an’Ambohibe ireo taranak’i Ranando.
Antsomangy: Andriampolofantsy zanadralambo zanak’i Ralambo (1575-1610) no tompon’ny vohitr’Antsomangy ka ny zanany lahimatoa dia teo Andafiavaratra no nonina ary Andriamasina zanany faharoa dia teo Ambaniatsimo no nitoetra.
Ambohimanga: Ara-tantara, teo Mahazaza ny rova tany amboalohany (taonjato faha-17 aorian’i JC) vao nafindra teo amin’ny toerana avoavo eo avaratr’i Mahazaza amin’ny misy ny rovan’Ambohimanga ankehitrio izay misy ny lapan’Andrianampoinimerina. Eo avaratry ny lapan’Andrianampoinimerina no nanorin-dapa ireo mpanjaka nandimby an’Andrianampoinimerina satria ny mpanjaka mandimby dia avo razana noho izay nodimbiasiny.
Antananarivo: Teo Ambohimitsimbina no nisy ny rova tany amboalohany ( voalohan’ny taonjato faha-17 ap jc) vao nafindra teo avaratr’Ambohimitsimbina amin’ny toerana misy ny rovan’Antananarivo ankehitrio. Tamin’Andrianjaka (1610-?), ny avaradrova dia natokany honenan’ny andriana. Tamin’ny taonjato faha-18 anefa no niorina ny tanànan’andriana voalohany teo ambany avaratry ny rovan’Antananarivo ka teo Andohalo izany tanàna voahodidina hadivory izany izay araka ny zara-tany nataon’Andrianampoinimerina (1787-1810) dia ny andriana ihany no mahazo zaratany sy nonina amin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny tanànan’Andohalo dia ny Andriamasinavalona, ny Andriandoriamanjaka, ny Andriantompokoindrindra, Ny andriandranando, ny Andrianamboninolona, ary ny terak’i Raberanto avy ao Ambodifahitra. Ny havan’andriana, ny hova ary ny mpanompo dia tsy nahazo zara-tany sy tsy nahazo nonina tao anaty ny faritra voahodidina hadivory manodidina an’Andohalo noho io toerana io nololohavina sy masina efa hatramin’ny andron’Andrianjaka. Tao anaty rova kosa, ny fasan’ireo mpanjaka tamin’ny taonjato faha-19 dia niorina teo avaratr’ireo fasan’ny mpanjaka talohan’izany. Ary ny lapan’ny Manjakamiadana dia natao ho avaratry ny lapa rehetra.
Andriatsimitoviaminandriandehibe ( taonjato faha-18 ap jc) teo Antananarivo raha nanao filokana dia nizara ny vahoakany andaniny roa avaratra sy atsimo ka ny avaratra notarihan’ny zanany lahimatoa ary ’ny atsimo notarihan’ny zanany faralahy. Arak’izany, toy ny tao Ambohimalaza, Ambohibe sy Antsomangy dia mbola fomban’andriana tamin’ny taonjato faha-18 aorian’i Jc fa ny manokana ny ilany avaratra hoan’ny teraky ny zokiolona amin’ny andriana.
Anosimanjaka: Ara-tantara, teo Masinandriana no nonina i Ranavalotsimitoviaminandriana (voalohan’ny taonjato faha-18 aorian’i JC). Ireo zanadranavalona taranany nisy nifindra monina nankeo Ambavahady, Vohilahy, ary Andohanosy (telopolotafotsivakilay), samy amin’ny faritra ivelan-kady avaratr’i Masinandriana. Mbola amin’ny ivelankady avaratr’Anosimanjaka, ao Antanivony, no nonina ireo Andrianamboninolona.
Ambohidrazaka: Ara-tantara, teo antampon’Ambohidrazaka (taonjato faha-18 aorian’i Jc) no nisy ny tanàna fa tato aoriana,ny andriana teo dia nidina teo ambany avaratra, teo Fiakarana.
Ambohidrapeto (taonjato faha-18): Ara-tantara, teo antampon’Ambohidrapeto ny tànana. Rehefa nilamina ny tany dia nidina tety ambany toerana ny olona ka ireo taranak’andriana teo Ambohidrapeto dia nidina teny ambany avaratra sy ambany avaratra-antsinanana ao Vonelina sy Marobiby. Arak’izany, toy ny teo Ambohidrazaka, ny andriana dia amin’ny ambany avaratra amin’ny vohitr’andriana no mifindra monina raha ivelankady amin’ny vohitr’andriana niaingana no manorimbohitra.
Antsahadinta: Ao anaty rova, ny an’i Rabodozafimanjaka, vadin’Andrianampoinimerina no fasana avaratra indrindra. Ao anatin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny avaradrova indray no misy ny fasan’ny mpanjaka Andriamangarira (1725-1775). Raha nanao fizara-tany teo Antsahadinta i Andrianampoinimerina (1787-1810) dia ny avaratr’Antsahadinta rehetra no nomeny ny taranak’i Rabodozafimanjaka. Ary mbola amin’io avarabohitra io no misy an’Ivatobe, vohitry ny tera-dRangorinimerina sy Ambohitrontsy. Arak’izany, Andrianampoinimerina dia mbola nitàna ny soatoavina manome ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12 hoan’ny andriana avo razana.
Imeritsiatosika: ara-tantara, nanao fanekem-pihavanana teo Andrianampoinimerina (1787-1810) sy i Andriamamy mpanjakan’Arivonimamo ( voalohan’ny taonjato faha-19 aorian’i Jc) ka samy namboly hazom-piandrianana (amontana) izy roa ka ny an’Andrianampoinimerina novoleny tamin’ny ilany avaratra ary ny an’ny mpanjaka Andriamamy izay nanoa kosa tamin’ny ilany atsimo. Voamarina indray eto fa tsy kisendrasendra ny fizaran-tany nataon’Andrianampoinimerina tamin’ireo tendrombohitra 12 hafa.
FANTARO NY ATSIMOM-BOHITRA AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MAROMARO:
Ambohibe: eny ambany atsimo ivelan-kady, akaikin’ny fatsakana, no nonina ireo mpanompo.
Ambohidrabiby: ny atsimondrova sy atsimombohitra dia zara-tany nomen-dRalambo ny Ambodifahitra. Raberanto avy ao Ambodifahitra dia nataon’Andrianampoinimerina ho isan’ny zanadralambo. Ny antsinanandrova sy antsinanambohitra no zaraa-tanin’ny hova. Ny andrefandrova sy andrefambohitra no zara-tanin’ireo mpanompo izay maro no nifindra monina nanorina an’Antanambao, tànana eny atsimo andrefana’Ambohidrabiby.
Ambohimalaza: Eo Antandrokomby, toerana eo ampita atsimo antsinanan’Ambohimalaza, ny fasan’ireo hova sy hova manila andriantompokoindrindra.
Antananarivo: ny atsimondrova sy atsimombohitra dia zaratanin’ny olo-mainty.
Anosimanjaka: ao atsimo andrefambohitr’Anosimanjaka, ao Miadampahonina sy Morafeno, ny tanànan’ireo olo-mainty. Ao Antamboho sy Ambatolampy, atsimo- antsinanambohitr’Anosimanjaka ny tanànan’ny Antehiroka.
Antsahadinta: ao atsimombohitr’Antsahadinta, ao Miantsoarivo sy Maizinandro, no zara-tany nomen’Andrianampoinimerina (1787-1810) ny Zanamangarira.
Ilafy: eo atsimombohitra no nonina ireo olo-mainty.
Marihina fa ny fandaminana ny fonenana amin’ny vohitr’andriana dia nohajain’ny ntaolo fatratra amanjatotaona maro. Nanomboka tamin’i Radama I (1810-1827) ary indrindra tamin’ny Ranavalona I (1827-1861) dia nisy hova avo razana afaka nonina amin’ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12. Rainilaiarivony praiminisitra moa dia ninia nanao ny lapany teo avaratry ny rovan’Antananarivo ary ambonin’Andohalo ary nohininany ho «Andafiavaratra» ny fiantso izany ho fanamarihany fa manomboka aminy dia tsy ny andriana irery intsony no mahazo monina amin’ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12. Nanomboka tamin’ny taonjato faha – 19 koa anefa dia nisy andriana nonina tamin’ny andrefandrova teo Antananarivo. Hatramin’ny taona 1896 anefa no nihamaro ireo taranaka hova na mpanompo namelomaso, nangataka sy nividy tany tamin’ireny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12 ireny ka lasa iray tokotany amin’ireo taranak’andriana efa nonina teo amanjatotaona.
Eto ampamaranana, talohan’ny taona 1817, ny ivo sy ny avaradrova ary ny avarabohitra amin’ny vohitr’andriana misy rova dia natokana honenan’ny andriana. Amin’ny sehatra hafa dia mifamatotra amin’ny maha andriana hatrany ny zoro avaratra. Tamin’ny fizarana ny omby volavita novonoina amin’ny fandroanandriana, ny ilany havia hoan’ny mpanjaka dia apetraka eo amin’ny ilany avaratra amin’ny kianja anaovana izany fa ny ila havanan’ilay omby natao hoan’ny vahoaka dia apetraka amin’ny ilany atsimo amin’ny kianja. Ny andriamanjaka dia tsy miditra amin’ny vavahady atsimo amin’ny vohitra fa amin’ny vavahady avaratra antsinanana na avaratra andrefan’ny vohitra. Ary ny rova aza dia misy vavahady kely roa hidirana sy hivoahana aminy ka ilay eo amin’ny lafiny avaratra amin’ny rova no idirana sy ivoahan’ny Andriamanjaka.
Ny Ntaolo dia nanana ny fahendreny notoaviny amanjatotaona nandaminany ny toerana azon’ny olona tsirairay honenana eo amin’ny tendrombohitra 12 sy ny vohitr’andriana. Diso velively arak’izany ny filazana fa andriana avokoa ny tompon-tanindrazana eo amin’ny vohitr’andriana misy rova iray satria misy hova sy mpanompo koa monina eo. Ny toerana azo honenana dia miankina amin’ny firazanana sy ny fizokian’ny fianakaviana tsirairay eo amin’ny vohitra. Tsy misy noho izany olona afaka monina eo amin’ny toerana tsy mifanentana amin’ny satany. Ny tsy fanajana na ny fitsimbadihan’izany rindran-damina izany dia noheverin’ny Ntaolo hitondra faharatsiana eo amin’ny tontolony sy ny fiainany. Arak’izany, misy zara-tany azo sy tsy azon’ny andriana hanorenana amin’ny vohitr’andriana indrindra raha misy rova.
Voahodidina hadivory ny vohitr’andriana ka navahan’ny Ntaolo ho anaty hady (faritra voahodidina hadivory) sy ivelan-kady (faritra ivelan’ny hadivory).
MOMBA NY FARITRA VOAHODIDINA HADIVORY AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Momba ny faritra voahodidina hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova, toy izao ny fizarany: eo afovoany ny rova izay faritra misy ireo lapa fonenan’ny ankohonan’ny andriana tompon’ny vohitra sy ny fasany. Ny sisa amin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova dia nozarain’ny Ntaolo ho avaradrova, atsimondrova, antsinanandrova ary andrefandrova. Ny andriana avo razana eo amin’ny fanjakana dia amin’ny avaradrova no mahazo monina ary matetika ny avaradrova dia natokan’ny andriana tompon’ny vohitra ho zara-tanin’ny andriana avo razana akaiky azy. Ireo andriana sisa dia namponenin’ny andriana tompon’ny vohitra amin’ny vohitra hafa ao anatin’ny faritry ny fanjakany. Ny antsinanandrova dia zara-tany honenan’ny hova avo razana ary ny atsimondrova sy andrefandrova dia zara-tanin’ny honenan’ny hova iva razana sy ny mpanompo.
MOMBA NY FARITRA IVELAN'NY HADIVORY AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Momba ny faritra ivelan’ny hadivory amin’ny vohitr’andriana misy rova dia nozarain’ny Ntaolo ho avarabohitra, atsimombohitra, antsinanambohitra ary andrefambohitra. Ny avarabohitra dia natokana ho zara-tanin’andriana ka raha hanorin-tanàna na trano ivelan’ny hadivory ny andriana dia amin’ny avarabohitra no azony hanorenana. Talohan’i Radama I (1810-1827), ny avarabohitra dia zara-tanin’ny andriana avo razana akaiky indrindra ny andriamanjaka ka tsy misy hova na mpanompo mahazo monina eo. Vokany, ny avarabohitry ny vohitr’andriana iray dia mety ahitana vohitr’andriana iray na roa. Ireo hova kosa dia amin’ny antsinanambohitra sy amin’ny andrefambohitra koa. Ny atsimombohitra sy andrefambohitra kosa dia natao hoan’ireo hova iva razana sy ny mpanompo.
Misy ankavitsiana anefa ireo andriana monina amin’ny faritra tsy mendrika azy noho izy ireo hova natao ho andriana na andriana nandrorona.
MOMBA NY VOHITR'ANDRIANA TSY MISY ROVA:
Momba ny vohitr’andriana tsy misy rova dia azon’ny andriana honenana na avaratra na atsimo na andrefana na antsinana ao amin’ny vohitra. Matetika anefa ny teraky ny lahimatoan’ny andriana nanorina ny vohitra no monina amin’ny ilany avaratra.
RAHA MANDAO LAVITRA NY VOHITR'ANDRIANA NY ANDRIANA:
Raha mandao ilay vohitr’andriana ny andriana iray dia afaka mianatsimo, miakandrefana, miantsinanana. Andrianjaka, dia niala teo Ambohidrabiby ka niantsinana teny Ambohimanga vao nianatsimo nanorina an’Antananarivo. Andriamanentoarivo dia niala teo Ambohimalaza ka niakandrefana tonga nanjaka tany Vonizongo.
FOMBA NAMARITAN'NY NTAOLO NY AVARATRA SY ATSIMO AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MISY ROVA:
Amin’ny Ntaolo, amin’ny vohitr’andriana misy rova, ny avaratra dia tsy ilay «nord magnetique» izay tondroin’ny « boussole» akory ary ny andrefana sy atsinanana dia tsy faritana araka ny lalan’ny masoandro (izay miovaova isaiky ny vonin’andro). Ny fitodiky ny lapa na ny tranomasina no mamaritra ny ivo, avaratra, atsimo, atsinanana ary andrefan’ny vohitr’andriana sy ireo vohitra manodidina miray aminy. Ny lapan’andriana sy ireo trano masina dia misy lavany roa mitodika avaratra - atsimo sy sakany roa mitodika antsinanana - andrefana. Ny lavan’ny lapa izay misy ny varavarambe, no rindrin-trano andrefana ary ny tany rehetra manoloana izany no andrefandapa, andrefandrova sy andrefambohitra. Ny lavan’ny lapan’andriana tsy misy varavarambe, no rindrin-trano antsinanana ary ny faritra rehetra manoloana izany no antsinanan’ny lapa, antsinanandrova sy antsinanambohitra. Ny sakan’ny trano akaikin’ny varavarambe no sakany atsimo ka ny tany manoloana izany no atsimon’ny lapa, atsimondrova sy atsimombohitra ary ny sakany lavitra ny varavarambe mifanohitra amin’ny sakany atsimo no sakany avaratra ka ny tany rehetra manoloana izany no avaradapa,avaradrova sy avarabohitra.
Zoro-fisandratana ny avaratra teo amin’ny Ntaolo ka ny andriana ihany no noheveria hanana zo amin’izany.
FANTARO IREO FARITRA NONENAN'NY ANDRIANA SY NIFINDRANY MONINA AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MALAZA MAROMARO:
Lohavohitra (renivohitry ny fanjakana vonizongo tamin’ny faran’ny taonjato faha-15 ka hatramin’ny taonjato faha-18 ap JC) : ny fasan’ireo andriana nanorina an’i Lohavohitra dia eo amin’ny amin’ny ilany avaratra, toerana avo indrindra, ao antampon’ny Lohavohitra.
Alasora: Renivohim-panjakan’Andriamanelo (taonjato faha-16 ap JC) i Alasora. Teo Ambohitrandriananahary, ampita avaratr’Alasora no nanorimbohitra i Andriamananitany izay natao hanjaka handimby an’Andriamanelo rahalahiny. Teo Ambohibe, toerana avaratr’Alasora no napetrak’Andriamanelo i Andriandranandobe zaodahiny. Ary i Ralambo zanak’Andriamanelo dia nandao an’Alasora koa nianavaratra nankeo Ambohidrabiby. Arak’izany, ny faritra avaratr’Alasora no nitoeran’ireo andriana telo avo razana indrindra tamin’ny fanjakan’Andriamanelo.
Ambohidrabiby: Ara-tantara, tamin’i Ralambo (1575-1610) ny lapa Manjakazafy teo antampon’Ambohidrabiby renivohim-panjakany no nonenany sy ireo vadiny ( fa ny zanaka naterak’i Ralambo raha vao nitombo taona dia tsy nisy na iray aza nonina teo Ambohidrabiby anaty hady sy ivelankady fa napetrany amin’ny vohitra hafa lavidavitra teo avokoa). Ny avaradapa, ny avaradrova, ny vaki-kady avaratra ary ny ambany avaratra amin’ny vohitr’Ambohidrabiby dia nomen-dRalambo ny Andriandoriamanjaka izay zanakandriana mahazo manjaka no sady mpanolotsainy. Arak’izany, ny avaratra amin’ny vohitr’Ambohidrabiby no nomen-dRalambo ny andriana avo razana tamin’ny fanjakany izay taranak’i Rabiby sy Ramaintsoakanjo teo Ambohidrabiby ihany. Andrianampoinimerina (1787-1810) koa dia nametraka an-dRasendrasoa vadiny sy ny taranany teo amin’ny lapa. Ny fasan’ny terak’i Rasendrasoa dia nataony eo avaratry ny fasan-dRabiby sy Ralambo. Mbola nataon’Andrianampoinimerina ho zara-tanin’Andriandoriamanjaka hatrany ny avara-dapa, ny avaradrova, ny vakikady avaratra ary ary ny ambany avaratr’Ambohidrabiby.
Ambohimalaza: Ara-tantara, Ambohitraivo no isan’ny renivohim-panjakana natanjaka indrindra taty Imerina tamin’ny Ralambo(1575-1610) mpanjakan’Ambohidrabiby. Resin-dRalambo anefa i Andrianafovaratra mpanjakan’Ambohitraivo. Mba hahatsiarovana ny fandreseny, tsy Ambohitraivo (izay novaina ho Imerikasinina) no nofinidin-dRalambo honenan’ny Andriantompokoindrindra zanany lahimatoa sy Ravaomasina, fa Ambohimalazabe, ilay vohitra eo ampita avaratr’Imerikasinina. Ny taranak’Andriantompokoindrindra sy Ravaomasina kosa dia nifindra teo Ambohimalaza, vohitra eo ampita avaratr’Ambohimalazabe. Teo Ambohimalaza, amin’ny andrefambohitra, no nonina ny taranak’Andriantompokoindrindra ka toy izao ny fizaran-tany amin’izany andrefambohitra izany: ny ilany avaratra no an’ny taranak’i Ratompoinandriana sy Andriandambo, lahimatoa sy lahiaivon’ i Andriantompokoindrindra ary ny ilany atsimo kosa no an’ny taranak’Andriamahatsiravina zanaka faralahin’Andriantompokoindrindra. Misy lovantsofina aza milaza fa ireo taranak’Andriantompokoindrindra amin’ny ilany avaratra dia andriamasinavalona sy zazamarolahy ny firazanany. Arak’izany, noporofoin’Andriantompokoindrindra fa ny andriana dia mianavaratra hatrany ary ny avo razana no monina amin’ny avaratra indrindra eo amin’ny vohitra.
Vohitr’Andrianamboninolona: Tamin’ny voalohan’ny taonjato faha -16 aorian’ny JC, Rangita sy Rafohy dia nandidy fa ny alakamisy an’Andriamanelo ary ny zoma an’Andriamananitany. Ho fanamarihan’Andriamananitany fa izy no hanjaka aorian’Andriamanelo rahalahiny dia teo ampita avaratr’Alasora, teo Ambohitrandriananahary no naoriny ny tanànany. Ny lovantsofina ofisialy dia mampiseho fa raha nifindra monina niala an’ambohitrandriananahary ny sasany tamin’Andrianamboninolona dia nianavaratra ny diany nankeo Ambohitrombihavana, Ikilonjy, Fieferana, Ambonisoa, Ambohitriniandriana, toy izay nataon’ireo taranak’Andriantompokoindrindra ihany.
Vohitr’Andriandranando: Rehefa nifanaraka sy nifampizaodahy ny mpanjaka Andriamanelo sy Andriandranandobe lehiben’ny fianakaviana andriana tonga taty Imerina tamin’ny faran’ny taonjato faha-16 ap Jc, dia napetrak’Andriamanelo teo antampon’Ambohibe i Andriandranandobe ary tsy noetsehin-dRalambo teo intsony izy. Nozarain’Andriandranandobe telo Ambohibe sy ny manodidina ka Ambohimailala, vohitra eroa avaratr’Ambohibe, no zara-tanin’ny lahimatoany sy ny taranany. Ambohibe kosa no anjaran’Andriratompoinandriana zanany lahiaivo sy ny taranany. Ary Manankasina eroa atsimon’Ambohibe no zara-tanin’ny zanany faralahy sy ny taranany. Arak’izany, ny zara-tany nataon’Andriandranandobe dia manaja ny fizoikiana izay mahazo ny avaratra indrindra amin’ny vohitr’andriana. Fa tamin’ny taonjato faha-19 vao nidina sy nonina teny amin’ny toerana iva manodidina an’Ambohibe ireo taranak’i Ranando.
Antsomangy: Andriampolofantsy zanadralambo zanak’i Ralambo (1575-1610) no tompon’ny vohitr’Antsomangy ka ny zanany lahimatoa dia teo Andafiavaratra no nonina ary Andriamasina zanany faharoa dia teo Ambaniatsimo no nitoetra.
Ambohimanga: Ara-tantara, teo Mahazaza ny rova tany amboalohany (taonjato faha-17 aorian’i JC) vao nafindra teo amin’ny toerana avoavo eo avaratr’i Mahazaza amin’ny misy ny rovan’Ambohimanga ankehitrio izay misy ny lapan’Andrianampoinimerina. Eo avaratry ny lapan’Andrianampoinimerina no nanorin-dapa ireo mpanjaka nandimby an’Andrianampoinimerina satria ny mpanjaka mandimby dia avo razana noho izay nodimbiasiny.
Antananarivo: Teo Ambohimitsimbina no nisy ny rova tany amboalohany ( voalohan’ny taonjato faha-17 ap jc) vao nafindra teo avaratr’Ambohimitsimbina amin’ny toerana misy ny rovan’Antananarivo ankehitrio. Tamin’Andrianjaka (1610-?), ny avaradrova dia natokany honenan’ny andriana. Tamin’ny taonjato faha-18 anefa no niorina ny tanànan’andriana voalohany teo ambany avaratry ny rovan’Antananarivo ka teo Andohalo izany tanàna voahodidina hadivory izany izay araka ny zara-tany nataon’Andrianampoinimerina (1787-1810) dia ny andriana ihany no mahazo zaratany sy nonina amin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny tanànan’Andohalo dia ny Andriamasinavalona, ny Andriandoriamanjaka, ny Andriantompokoindrindra, Ny andriandranando, ny Andrianamboninolona, ary ny terak’i Raberanto avy ao Ambodifahitra. Ny havan’andriana, ny hova ary ny mpanompo dia tsy nahazo zara-tany sy tsy nahazo nonina tao anaty ny faritra voahodidina hadivory manodidina an’Andohalo noho io toerana io nololohavina sy masina efa hatramin’ny andron’Andrianjaka. Tao anaty rova kosa, ny fasan’ireo mpanjaka tamin’ny taonjato faha-19 dia niorina teo avaratr’ireo fasan’ny mpanjaka talohan’izany. Ary ny lapan’ny Manjakamiadana dia natao ho avaratry ny lapa rehetra.
Andriatsimitoviaminandriandehibe ( taonjato faha-18 ap jc) teo Antananarivo raha nanao filokana dia nizara ny vahoakany andaniny roa avaratra sy atsimo ka ny avaratra notarihan’ny zanany lahimatoa ary ’ny atsimo notarihan’ny zanany faralahy. Arak’izany, toy ny tao Ambohimalaza, Ambohibe sy Antsomangy dia mbola fomban’andriana tamin’ny taonjato faha-18 aorian’i Jc fa ny manokana ny ilany avaratra hoan’ny teraky ny zokiolona amin’ny andriana.
Anosimanjaka: Ara-tantara, teo Masinandriana no nonina i Ranavalotsimitoviaminandriana (voalohan’ny taonjato faha-18 aorian’i JC). Ireo zanadranavalona taranany nisy nifindra monina nankeo Ambavahady, Vohilahy, ary Andohanosy (telopolotafotsivakilay), samy amin’ny faritra ivelan-kady avaratr’i Masinandriana. Mbola amin’ny ivelankady avaratr’Anosimanjaka, ao Antanivony, no nonina ireo Andrianamboninolona.
Ambohidrazaka: Ara-tantara, teo antampon’Ambohidrazaka (taonjato faha-18 aorian’i Jc) no nisy ny tanàna fa tato aoriana,ny andriana teo dia nidina teo ambany avaratra, teo Fiakarana.
Ambohidrapeto (taonjato faha-18): Ara-tantara, teo antampon’Ambohidrapeto ny tànana. Rehefa nilamina ny tany dia nidina tety ambany toerana ny olona ka ireo taranak’andriana teo Ambohidrapeto dia nidina teny ambany avaratra sy ambany avaratra-antsinanana ao Vonelina sy Marobiby. Arak’izany, toy ny teo Ambohidrazaka, ny andriana dia amin’ny ambany avaratra amin’ny vohitr’andriana no mifindra monina raha ivelankady amin’ny vohitr’andriana niaingana no manorimbohitra.
Antsahadinta: Ao anaty rova, ny an’i Rabodozafimanjaka, vadin’Andrianampoinimerina no fasana avaratra indrindra. Ao anatin’ny faritra voahodidina hadivory amin’ny avaradrova indray no misy ny fasan’ny mpanjaka Andriamangarira (1725-1775). Raha nanao fizara-tany teo Antsahadinta i Andrianampoinimerina (1787-1810) dia ny avaratr’Antsahadinta rehetra no nomeny ny taranak’i Rabodozafimanjaka. Ary mbola amin’io avarabohitra io no misy an’Ivatobe, vohitry ny tera-dRangorinimerina sy Ambohitrontsy. Arak’izany, Andrianampoinimerina dia mbola nitàna ny soatoavina manome ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12 hoan’ny andriana avo razana.
Imeritsiatosika: ara-tantara, nanao fanekem-pihavanana teo Andrianampoinimerina (1787-1810) sy i Andriamamy mpanjakan’Arivonimamo ( voalohan’ny taonjato faha-19 aorian’i Jc) ka samy namboly hazom-piandrianana (amontana) izy roa ka ny an’Andrianampoinimerina novoleny tamin’ny ilany avaratra ary ny an’ny mpanjaka Andriamamy izay nanoa kosa tamin’ny ilany atsimo. Voamarina indray eto fa tsy kisendrasendra ny fizaran-tany nataon’Andrianampoinimerina tamin’ireo tendrombohitra 12 hafa.
FANTARO NY ATSIMOM-BOHITRA AMIN'NY VOHITR'ANDRIANA MAROMARO:
Ambohibe: eny ambany atsimo ivelan-kady, akaikin’ny fatsakana, no nonina ireo mpanompo.
Ambohidrabiby: ny atsimondrova sy atsimombohitra dia zara-tany nomen-dRalambo ny Ambodifahitra. Raberanto avy ao Ambodifahitra dia nataon’Andrianampoinimerina ho isan’ny zanadralambo. Ny antsinanandrova sy antsinanambohitra no zaraa-tanin’ny hova. Ny andrefandrova sy andrefambohitra no zara-tanin’ireo mpanompo izay maro no nifindra monina nanorina an’Antanambao, tànana eny atsimo andrefana’Ambohidrabiby.
Ambohimalaza: Eo Antandrokomby, toerana eo ampita atsimo antsinanan’Ambohimalaza, ny fasan’ireo hova sy hova manila andriantompokoindrindra.
Antananarivo: ny atsimondrova sy atsimombohitra dia zaratanin’ny olo-mainty.
Anosimanjaka: ao atsimo andrefambohitr’Anosimanjaka, ao Miadampahonina sy Morafeno, ny tanànan’ireo olo-mainty. Ao Antamboho sy Ambatolampy, atsimo- antsinanambohitr’Anosimanjaka ny tanànan’ny Antehiroka.
Antsahadinta: ao atsimombohitr’Antsahadinta, ao Miantsoarivo sy Maizinandro, no zara-tany nomen’Andrianampoinimerina (1787-1810) ny Zanamangarira.
Ilafy: eo atsimombohitra no nonina ireo olo-mainty.
Marihina fa ny fandaminana ny fonenana amin’ny vohitr’andriana dia nohajain’ny ntaolo fatratra amanjatotaona maro. Nanomboka tamin’i Radama I (1810-1827) ary indrindra tamin’ny Ranavalona I (1827-1861) dia nisy hova avo razana afaka nonina amin’ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12. Rainilaiarivony praiminisitra moa dia ninia nanao ny lapany teo avaratry ny rovan’Antananarivo ary ambonin’Andohalo ary nohininany ho «Andafiavaratra» ny fiantso izany ho fanamarihany fa manomboka aminy dia tsy ny andriana irery intsony no mahazo monina amin’ny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12. Nanomboka tamin’ny taonjato faha – 19 koa anefa dia nisy andriana nonina tamin’ny andrefandrova teo Antananarivo. Hatramin’ny taona 1896 anefa no nihamaro ireo taranaka hova na mpanompo namelomaso, nangataka sy nividy tany tamin’ireny avaradrova sy avarabohitra amin’ny tendrombohitra 12 ireny ka lasa iray tokotany amin’ireo taranak’andriana efa nonina teo amanjatotaona.
Eto ampamaranana, talohan’ny taona 1817, ny ivo sy ny avaradrova ary ny avarabohitra amin’ny vohitr’andriana misy rova dia natokana honenan’ny andriana. Amin’ny sehatra hafa dia mifamatotra amin’ny maha andriana hatrany ny zoro avaratra. Tamin’ny fizarana ny omby volavita novonoina amin’ny fandroanandriana, ny ilany havia hoan’ny mpanjaka dia apetraka eo amin’ny ilany avaratra amin’ny kianja anaovana izany fa ny ila havanan’ilay omby natao hoan’ny vahoaka dia apetraka amin’ny ilany atsimo amin’ny kianja. Ny andriamanjaka dia tsy miditra amin’ny vavahady atsimo amin’ny vohitra fa amin’ny vavahady avaratra antsinanana na avaratra andrefan’ny vohitra. Ary ny rova aza dia misy vavahady kely roa hidirana sy hivoahana aminy ka ilay eo amin’ny lafiny avaratra amin’ny rova no idirana sy ivoahan’ny Andriamanjaka.
novalian'i dareims ny 30/07/2011 14:20
2. saho
(
16/12/2010 16:21)
Efa tantara mipetraka iny, efa histoire izany...
Ankehitriny dia tsy ao intsony izany fa izay mbola manao fomba2 rehetra toy ny fombandrazana sns...aiza milevona, avy aiza nareo, sns....
Raha kristiana enao tsy hanavakavaka izany
Ankehitriny ny fidirana ny fanjakan ny lanitra no hibebahana ety antany
Ny jiosy dia tena manaja ny andro sabatany, tafita izy amin ny fiainana, samy izy ihany no mifanambady sns...tsy maka olona hafa razana
Isika malagasy ao Imerina dia mifangaro, lazaina fa misy hova, andevo, andriana, ka amiko izany efa lany andro....raha ny fotoana fandrosoana dia izay manambola no atao hoe andriana, ny vola no maharangahy....ka na andevo aza izy ka manambola dia mandeha ho azy, mety mahazo vady andriana be taloha aza izy fa mety le andriandreraka ireny
Mbola malalaka izao ny fitadiavana, ka samy mandeha sy mitady, fa izay manambola dia lasa azo atao hoe manana ny fandrianany
dia ahoana ireo taranak andriana mivaro lavo ireny, tsy manambola, miady lova, mangataka ankehitriny....tsy azo lazaina mihitsy ireny hoe andriana fa tsy manambola sy harena
Izany andriana izany dia tena manana ny maha izy azy , manankarena, toa teny, tia vahoaka, mibanjina ny ho avy rehetra sns...
Izay no atao hoe Andriana, izay mahay miaina aradalana, misy tanjona, misy antompivelomana, mitsinjo lavitra.....tena manana quality hafa mihitsy e
Ahoana ny tantara taranak andriana ankehitriny toa manaonao foana ny akabeazany
Misaotra anao namaky
Ankehitriny dia tsy ao intsony izany fa izay mbola manao fomba2 rehetra toy ny fombandrazana sns...aiza milevona, avy aiza nareo, sns....
Raha kristiana enao tsy hanavakavaka izany
Ankehitriny ny fidirana ny fanjakan ny lanitra no hibebahana ety antany
Ny jiosy dia tena manaja ny andro sabatany, tafita izy amin ny fiainana, samy izy ihany no mifanambady sns...tsy maka olona hafa razana
Isika malagasy ao Imerina dia mifangaro, lazaina fa misy hova, andevo, andriana, ka amiko izany efa lany andro....raha ny fotoana fandrosoana dia izay manambola no atao hoe andriana, ny vola no maharangahy....ka na andevo aza izy ka manambola dia mandeha ho azy, mety mahazo vady andriana be taloha aza izy fa mety le andriandreraka ireny
Mbola malalaka izao ny fitadiavana, ka samy mandeha sy mitady, fa izay manambola dia lasa azo atao hoe manana ny fandrianany
dia ahoana ireo taranak andriana mivaro lavo ireny, tsy manambola, miady lova, mangataka ankehitriny....tsy azo lazaina mihitsy ireny hoe andriana fa tsy manambola sy harena
Izany andriana izany dia tena manana ny maha izy azy , manankarena, toa teny, tia vahoaka, mibanjina ny ho avy rehetra sns...
Izay no atao hoe Andriana, izay mahay miaina aradalana, misy tanjona, misy antompivelomana, mitsinjo lavitra.....tena manana quality hafa mihitsy e
Ahoana ny tantara taranak andriana ankehitriny toa manaonao foana ny akabeazany
Misaotra anao namaky
5. nannie
(
17/12/2010 13:19)
Fa hajao ary ny tantaran'izay andriana satria na reraka izy ireo na tsy reraka dia izay no tantarany ! Azy izany ! fa tsy izany no ifanaratsiana eo !
Rabaradaka:
Tena be resaka loatra ty dadatoa andevolahy ity marina
6. AndriambyII
(
18/12/2010 08:11)
Fomba amam-panao hatr' izay nataon' ny malagasy ny fijerevana ny tonon' andro sy ny fimasiana , ary ahitàna taratra ny miankandrefam-baravarana sy ny miantsinanam-baravarana etsetra etsetra .
7. toutabouk
(
17/04/2011 17:09)
Ary ahoana ny momba an'i anosiavaratra,taranak'i Rafondrazaka; aminao ve izany ireo nahazo avara-patana koa, ary maninona no nahetry ho andriamasinavalona ry zareo nefa taranaky ny manjaka andriantsimitovy, ary iza no renin'io rafondrazaka io.
AndriambyII:
Fomba amam-panao hatr' izay nataon' ny malagasy ny fijerevana ny tonon' andro sy ny fimasiana , ary ahitàna taratra ny miankandrefam-baravarana sy ny miantsinanam-baravarana etsetra etsetra .
8. dareims
(
30/07/2011 14:16)
Hoy Paoly ao @ taratasy nosoratany hoan'ny kristiana tany galasia raha niady sy nifanavakavaka izy ireo : Tsy andevo na olom-potsy intsony ao @ Kristy fa iray ihany izy rehetra. Ka inona indray no mbola mampiady hevitra anareo, Hiaino sy diniho ny Tenin'Andriamanotra dia ho tantaraka ilay hoe : Ho iray ihany anie izy rehetra. Jn 17
9. dareims
(
30/07/2011 14:20)
Hoy Paoly ao @ taratasy nosoratany hoan'ny kristiana tany galasia raha niady sy nifanavakavaka izy ireo : Tsy andevo na olom-potsy intsony ao @ Kristy fa iray ihany izy rehetra. Ka inona indray no mbola mampiady hevitra anareo, Hiaino sy diniho ny Tenin'Andriamanotra dia ho tantaraka ilay hoe : Ho iray ihany anie izy rehetra. Jn 17