Azo lazaina ho fahombiazana tanteraka ny famelabelarana « A l’aube d’une nouvelle physique pour le XXI eme siecle » nataon'Andriamatoa Profesora Stephan NARISON tamin'ny fandalovany teto Madagasikara tamin’ny 22 Febroary hatramin’ny 12 Marsa 2010, izay nanazavainy ny tantaran'ny Fizika maneran-tany nanomboka tamin’ny 1900 ka hatramin’izao toanjato faha iraika ambi-roapolo izao, ireo dingana nolalovan'ny fikarohana nataon'ireo mpikaroka samihafa, ny maha-zava-dehibe sy ny ilàna azy eo amin'ny fiainana andavan'andro, ary indrindra ny ho avin'ny fikarohana momba ny Fizika sy ny haitao vaovao (nouvelles technologies).
Io famelabelarana io moa dia nokarakarain’i Association Gasy Miara-Mandroso (AGMM) (izay noforoniny tamin’ny novembra 2009), ny Association Malgache pour la Promotion de la Science (AMPS), ny Institut Malgache de Physique des Hautes Energies et Astrophysique (i@HEP-MAD) izay noforoniny tamin’ny 2004 tao amin’ny Oniversiten’ Ambohitsaina, miaraka amin’ny Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS), ny Institut National de Physique Nucléaire et de Physique de Particules (IN2P3) frantsay, ny Laboratoire de Physique Théorique et Astroparticules (LPTA) ary ny Association Culturelle Malgache (ACMM) ao Montpellier. Ao anatin’ny soritra Séries de Conférences Internationales QCD-Monpellier sy HEP-MAD-Antananarivo izy io.
Teratany malagasy mpikaroka fanta-daza eran-tany momba ny Fizikan'ny Avo Angovo (Physique des Hautes Energies), Directeur de Recherches ao amin’ny LPTA-CNRS ao Montpellier Andriamatoa Profesora Stephan NARISON, ary nanao asa-pikarohana tany amin'ireo ivotoerana iraisam-pirenena toy ny CERN ao Genève, ny ICTP ao Trieste, sy ny Oniversiten'ny Heidelberg, Barcelone, Taipei, Tsukuba, Michigan, Stanford, ary Brookhaven National Laboratory ao New-York.
Noho ny fahatsapany fa ilaina ny fizarana ny traikefa sy ny fampahafantarana amin'ny mpiray tanindrazana ny vokatry ny fikarohana samihafa entin'ny Fizika atao any ivelany any no nanosika ity manampahaizana mpikaroka ity nanao izao famelabelarana izao mba hanaitairana sy hanetsehana ireo tanora Malagasy hahalala zava-baovao mba hahafantarany ny tokony hataony sy ny lalankizorany aorian'ny fahazoana ireo mari-pahaizana samihafa.
Rehefa natomboka tao amin'ny Akademia Malagasy sy teny amin'ny Ecole Normale Supérieure Ampefiloha ny famelabelarana dia nandray izany koa ireo lycée-panjakana maromaro teto Antananarivo renivohitra (Nanisana, Rabearivelo, Jules Ferry, Andohalo, Ampefiloha), ny kolejy tsy miankina (Rasalama, Paul Minault, St Michel, Ste Famille, St Joseph, St Antoine) ary ny Alliance Francaise teo Andavamamba. Nitohy tany Antsirabe tao amin’ny ny Lycée André Resampa sy ny sekoly sy Oniversite tsy miankina St Joseph, ESSVA sy ASJA ary tao amin’ny Fiangonana Loterana Antsirabe Antampon-tanàna ny famelabelarana.
Nahaliana ny maro ny lohahevitra, izay nodinihina dia ny Fizikan'ny Avo Angovo izay tena ifotoran'ny fikarohana ataony ary ny Fizikan'ny Tontolombe
(Astrophysique). Isak'ireo famelabelarana natao, dia tsapan’ireo ireo mpanatrika ny fampandrosoana mivaingana entin'ireo fikarohana fizika ho an'izao tontolo izao, toy ny «experience» lehibe «Large Hadron Collider» (LHC) izay sady mitondra haitao vaovao (fampitana haingam-pandeha amin’ny Gigaoctet isa-tsegondra, informatika na elektronika avo lenta,…) na efa am-perinasa (tambazotra Web, fitiliana raitra eny amin'ny ladoany,…) na mitondra ihany koa fivoarana sosialy amin'ny alalan'ny teti-bolany mitentina 3,8 miliara euros ka 1,2 miliara euros ho an'ny karaman'ireo mpiasa ao.
Nisongadina koa fa efa mitondra fampandrosoana an'i Madagasikara izany fikarohana amin'ny Fizikan'ny Avo Angovo izany, indrindra nanomboka ny taona 2004 nanorenana ny Ivotoerana malagasy momba ny Fizikan'ny Avo Angovo sy ny Tontolombe (i@HEP-MAD) izay ahafahana manatontosa velakevitra iraisam-pirenena momba ny Fizikan'ny Avo angovo isaky ny roa taona nanomboka ny taona 2001 (Série de Conférences Internationales HEP-MAD), mampiofana ireo mpianatra dokotera eto na any ivelany toy ny any CERN ao Genève na any ICTP ao Trieste nanomboka ny taona 2002, izay nahatonga an’i Madagascar handray anjara ao amin'ny fikambanana LHCb amin'ny experiences LHC.
Zava-baovao maro no hita maso ary nahazoana fahalalana taorian'ny famelabelarana, ary samy resy lahatra ny rehetra indrindra ireo mpianatra tao amin'ireo Oniversite fa betsaka ny fahalalana azo ho enti-manohy ny fianarana ambony ataon'izy ireo, ary tena hitondra fivoarana. Nambaran'i Profesora Stephan NARISON fa ny hanatsara ny lafiny fanabeazana ny tanora Malagasy no tena tanjony tamin'ny fizarana tsy ampihambahambana ny traikefany izao, satria mila izany ireo tanora maro izay ho avin'ny Finenena Malagasy, mba hananan'izy ireo vina na fomba fijery vaovao maharaka ny fivoaran'ny haitao (nouvelles technologies) eran-tany, mba tsy hanan’ izy ireo olana amin'ny fandraisana izany.
Efa misy tokony havaozina sy hatsaraina koa, hoy izy, ny fomba fampitana ny fampianarana eto amintsika fa efa tara sy ilaozan'ny toetr'andro. Nomarihiny manokana tamin'izany ny fandaharam-pianarana momba ny taranja Fizika. Nambarany fa ny fandaharam-pianarana tamin'ny fotoana nianarany teny amin'ny Lycée (40 taona lasa izay) dia mbola ampianarina ny ankizy amin'izao fotoana izao. Mahatsapa izany ireo mpampianatra nanatrika ny famelabelarana ary maniry ny hiara-hiasa amin’ireo mpampianatra sy mpikaroka eny amin’ny oniversite hanatsarana izany eo amin'ny sehatra nasionaly sy ny ministera.
Ireo mpianatra amin'ny Oniversite dia nangataka fa ny mpampianatra mpikaroka toa an'i Profesora Stephan NARISON no ilaina eto amin'ny Firenena, satria tsy mba miholakolaka fa mizara ankitsom-po ny zavatra ilaina sy tokony hambara. Noderain'ny rehetra koa ny finiavany nizara traikefa teto an-tanindrazana fa tsy nanao toy ireo manampahaizana hafa variana any ampitan-dranomasina any ary tsy mahatsiaro ny adidy tokony hatao eto amin'ny Firenena. Manana tombony i Madagasikara amin'ny fananana manampahaizana mpikaroka toy itony hoy ireo olona tonga teo, satria tsy ho tara amin'ny fivoarana misy sy ny fahafantarana ny vokatry ny fikarohana eran-tany intsony isika malagasy.
Narangarangan'i Professeur Stephan NARISON hatrany fa manana haren-tsaina sy haren’ny tany maro tsy voavidy vola sy tokony harovana ny Malagasy, ka tsy voatery ho miandry vola be na ho enti-manana betsaka vao hahavita zavatra fa ny finiavana sy ny firosoana hanao zavatra dia ampy hiaingana; tsy voavidy vola ny harena ao an-tsaina ao hoy izy. Traikefa niainany izany nohon’ny maha-zanaka mpampianatra azy, ary naharesy lahatra olona maro.
Savaranonando izao famelabelarana natao teto Madagasikara izao hoy izy ary fanombohana ny tetik'asa kasaina hatao amin'ny ho avy ho fampandrosoana ny Firenena izany.
